Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZestudiównadŻywotamiKonstantynaiMetodego
13
słowiański(ŻM,rozdz.XV).Wykazałwtymzakresiezdolnościliterackieibardzo
dobreprzygotowaniefilologiczne.
3.WŻKMukazanyzostałważnyproblemrównouprawnieniajęzykówwsferze
religijnejiliturgicznej.Wzwiązkuztympozostajeukazaniewalkibracisołuńskich
oprawastworzonegoprzeznichjęzykaliterackiegoiliturgicznegodlaSłowian.Na
podstawiewiarygodnychrelacjibiografówdowiadujemysię,żeodsamegopoczątku
działalnościmisyjnejwpaństwiewielkomorawskimKonstantyniMetodynapoty-
kalinasprzeciwiopórzestronyzwolennikówobrządkułacińskiego.Przeciwnicy
odmawialiprawadoliturgiiiprzekładuPismaśw.językowisłowiańskiemu.Powo-
ływalisięoniprzytymnazgruntufałszywąteorię(pseudoteorię),tzw.trójjęzyczną
względniepilacjańską,wedługktórejPanBógwybrał„tylkotrzyjęzyki,tj.hebraj-
ski,greckiiłaciński,którymisięgodzichwałęBoguoddawać”(ŻK,rozdz.XV).
Problemysłowiańskiegojęzykaliturgicznegozostałyporuszonepodczasgłośnej
dysputywWenecji,gdziejesienią867rokuzatrzymalisiębraciasołuńscy,będąc
wpodróżydoRzymu,dokądichwezwałpapież.WWenecjiKonstantyniMetody
trafilinasynodduchowieństwałacińskiego.
WŻKznajdujemybardzoistotnetekstyapologetyczne,apologetyczno-teologiczne
iapologetyczno-lingwistyczne.Bracia,walczącnasłowazprzeciwnikami,bronili
prawpisanegojęzykasłowiańskiegoiliturgiisłowiańskiej.PrzedewszystkimKon-
stantynFilozofwykazałwielkitalentargumentacji,zbijającumiejętniezarzutytzw.
herezjitrójjęzycznejipilacjańskiej.Znamiennyjestwyrzutiprotestskierowany
przezKonstantynadoprzeciwników:„Jakżeżwięcniewstydziciesięuznawaćtylko
trzyjęzyki,awszystkiminnymjęzykomkazaćbyćślepymiigłuchymi”(ŻK,rozdz.
XVI:74).
WtokudysputyweneckiejKonstantyFilozof,broniącprawjęzykasłowiańskie-
go,przytoczyłteższeregfaktówznanychmuzterenówkościelnychnaWschodzie,
gdziewytworzyłasiętradycjalokalnychjęzykówuznawanychwfunkcjiliturgicz-
nejiprzekładachPismaśw.WedługrelacjibiografaKonstantynwymieniłjęzyki
dwunastuludów(narodów):„Myznamyprzecieżwieleludów,któreznająpismo
iBoguchwałęoddają,każdywswoim(własnym)języku:wiadomo,żesąOrmianie,
Persowie,Iberowie,Dugdowie,Gotowie,Awarzy,Tursowie,Chazarowie,Arabowie,
Egipcjanie,Syryjczycyiwieleinnych”(ŻK,rozdz.XVI:74-76).
DopowyższychdanychlingwistycznychodniósłsięLeszekMoszyńskiwswo-
iminteresującymartykule,opracowanymjeszczezażycia,opublikowanymjed-
nakjużpośmiertnie3.AutordałpróbęzestawieniajęzykówwystępującychwŻK
zestanemwspółczesnejlingwistyki.Uściśliłtakżepojęciajęzykówliturgicznych
imisyjnych.
NapoparcieswoichwywodówpodczasdebatyweneckiejKonstantynFilozof
użyłszeregucytatówzPismaśw.,główniezPsałterza,EwangeliiiListówśw.Pawła
(ŻK,rozdz.XVI:76,82).NakoniectychróżnychwypowiedziKonstantynabiograf
3L.Moszyński,ArgumentyKonstantegoFilozofabroniącegowWenecjiprawSłowiandowła-
snegojęzykaliturgicznego,„Slawistyka”,nrX,MistrziJegoprzyjaciele,Gdańsk2006,s.17-23.
