Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdRedakcji
13
występujetujakodomenaludzkiejkomunikacji-podróżyihandlu,ale
morzetorównieżprzestrzeńkonfliktu,walkiidominacji4.
Podobnąsymbolikęodnajdujemywikonologiimieszkańcównadmor-
skichterytoriówsłowiańskich.Ludyobukrańcówsłowiańskiegoteryto-
riumumieściływswychgodłachmorzeijegodesygnaty,awnazwach
-BałtykiAdriatyk-znalazłysięokreśleniamiejscowe5.Mieszkańcy
KaszubiDalmacjizwiązaliswójloszżeglugą,budowalistatkiiokrę-
ty,asymbolikimorzaużywalidowyrażaniaswejgranicznejegzysten-
cji6.Morskametaforykawyraziłasięteższczególniewtradycjachlegen-
darnychobunadmorskichkrajówinadmorskichmetropolii-Gdańska,
Dubrownika,Zadaru,Splitu,Trogiru,Kotoru.Terenynadbałtyckiesłyną
4
Wtradycjistarożytnejstatekreprezentujeflotęhandlową,okręt-wojenną(Piszczek
1983),stądwywodzisiępersonifikacjaFlotyjakonwładczynimórz”wpoematachpisarzy
antycznych(Kopaliński1985:714).
5
Bałtyk,morzeznanepisarzomstarożytnym(PtolemejskinOceanusSarmati-
cus”),maciekawąregionalnągenezęonomastyczną.NazwaMorzeBałtyckie
(złac.MareBalticus)przechodziłaewolucję,októrejpiszeBarbaraZiemer:
nprzezGrekówiRzymianwróżnychokresachokreślanebyłojakoBarbarum
Fretum,MorzeSwebów,OceanSarmackiiZatokaWenedzka.Podróżnicyikro-
nikarzearabscypisalionimMorzeRusówlubMorzeOtaczające.Pierwszahi-
storycznawzmiankaoBałtyku,odłacińskiegosłowabalteus(pas),pochodzi
zXIwiekuijestautorstwaAdamazBremy,niemieckiegokronikarzaigeografa.
ZainneźródłotejnazwyprzyjmujesięlegendarnąwyspęBaltię,októrejwspo-
minałPliniuszStarszywdzieleHistorianaturalna.Zkoleiniektórzyszwedzcy
historycyutrzymują,żesłowoBałtykpochodziodimieniapodrzędnegoskan-
dynawskiegokalekiegobogaBaldera”(Ziemerb.d.).NazwaAdriatykpochodzi
odnazwystarożytnegoportumorskiegoHadria(obecnieAdria),założonegoprzez
Etruskównajegopółnocnymwybrzeżu,naobszarzedzisiejszychWłoch.Wjęzykupol-
skimjestspolszczeniemnazwyoryginalnej(chorw.Jadran,Jadranskomore)(Piszczek
1983:299;Leciejewicz1990:12).
6
EmblematykażeglugiiwodywikonologiiRipyznajdujeanalogięwsłowiańskimfolk-
lorze,wktórymmorzetonwodastojąca,którafalujeiszumi”(Bartmiński1999:247),
podobnieptakprzelatującynadmorzemtoludowyprognostyk.Wnnaturalnympołącze-
niurybyzwodą”WładysławKopalińskiwidzizgodnośćżywiołów(Kopaliński1985).
Podobnaanalogiakulturowawyraziłasięwsymbolicznymzwiązkumorzazmewą(lub
synogarlicą)jakozwiastunemlądu,dobrejnadziei.Tejsymbolicezaprzeczakania-ptak
drapieżny,którywkaszubskichnmitopejach”legendarnychmawymowędemoniczną
(zob.Samp1987;Zych,Vargas2012).
