Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zmianatożsamościnarodowejaopozycjaswój/obcy
21
sądyoinnymnarodziesąformułowanezwykorzystaniemobiektywnychfak-
tów;sprawdzasięwiedzę,logicznośćpowiązańidowodzenia,przyczymzowych
faktówiargumentówkorzystasięwcelupotwierdzeniabądźzanegowaniaokre-
ślonegoetnostereotypu.Aleistniejąrównieżsądy,któreniesąkształtowane
świadomie,leczleżą,jaktookreślaJung,wvcieniu”doświadczenia.Wśródpod-
świadomychmechanizmówkształtowaniaiprzejawianiasięsądówogrupachna-
rodowychiwyznaniowychistniejątakie,któreniemającharakteruracjonalne-
go,dlategoniektórzyautorzymówiąokolektywnymkompleksiewiększejbądź
mniejszejwartości.Owemechanizmykomplikująrozumieniestereotypówna-
rodowychiautostereotypów,alenieuniemożliwiająichidentyfikacjiiopisania.
Niedającasięobjaśnićracjonalniesympatialubnienawiśćnależądoludzkiego
doświadczeniainiemożemyichpominąć,gdyanalizujemyetnostereotypy,po-
nieważuczucianiekiedybardzomocnooddziałująnapodmiot-vnosicielaste-
reotypów”
.
Różneprofilejednegoetnostereotypu.Wewnątrzjednejgrupynarodowej
iwyznaniowejmogąistniećróżnestereotypy,atakżeichmieszanerodzaje.Iri-
naLappopokazałatonaczterechwariantachpolskiegostereotypuRosjanina:
brat-wróg(brat-Słowianin,wróg-Azjata,brat-wróg,dusza-człowiek,swójchłop),
Rosjaninhomopoliticus,Rosjaninvprzyjaciel-Moskal”
,Rosjanin-Europejczyk
[Lappo2002].Bogactwowyobrażeńoinnychnarodachznajdujemywliteratu-
rze.ElżbietaKiślakwswojejksiążceCar-trupiKról-Duch.RosjawtwórczościSło-
wackiegozbadałaobrazRosjiiRosjanwtwórczościpoetyromantycznego,uka-
zującegotenkrajprzeważniewciemnychbarwach,leczmimotowielostronnie
[Kiślak1991].Whistorycznoliterackiej,imagologicznejpracyVeličkaTodoro-
vaZnamgiaztjah[Todorov2000]przedstawionezostałyzkoleiróżnetypy
wyobrażeńoSerbachwliteraturzebułgarskiej:brat,wzorowysąsiad,zarozumia-
łynieprzyjaciel.InteresującesąteżbadaniastereotypównarodowychSłowian
(Ajdačić,Aretov,Belova,Goldsvorti,Krekovičova,Rjabčuk,Todorova).
Etnostereotypczęstojestrozpatrywanyjakoprosteijedynewyobrażenie
opewnymnarodzie.Wartowziąćpoduwagę,żebazowanienatakimwyobrażeniu
jestwygodne,niewymagawysiłkurozumieniaiakceptacjizłożonościstosunków
międzyludźmi,grupamiwyznaniowymiinarodami.Zujednoliconychstereoty-
pównajwięcejkorzystająmanipulatorzy,chcącyaktywowaćagresjęwobecgrupy
albonarodu,którymastaćsięobiektemataku.Celowozacierająprzytymfakt,
żeistniejąróżneetnostereotypy,atakżeróżneodcieniejednegoetnostereotypu.
Różneprofileautoetnostereotypu.Istniejąnietylkoróżneprofilestereo-
typówinnychnarodówigrupwyznaniowych,lecztakżeodmiennesposobypo-
strzeganiawłasnegonarodu,ponieważkażdyprzedstawicieldanejnacjimaoniej
niecoinnewyobrażenie.Niektórzycałkowicieutożsamiająsięzokreślonymi
cechamiuznanymizanarodowe,inninie,zaśniektórzy,nieliczni,mająambiwa-
lentnysądonarodzie,doktóregonależą.Wewnątrzwspólnotyistniejejednak
dążeniedoujednoliceniaetnostereotypów.
