Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
POWSTANIEFEDERALNEJSŁOWENII
teżsięstało.WkwestiipowojennychgranicJugosławiiBiuroPoli-
tyczne(BP)KPJbyłopewnepełnegopoparciatowarzyszyradziec-
kich.Świadczyotymfakt,żeTitozarazpopowrociezMoskwyzana-
mowąKardeljarozkazałJAszybkiezajęcieTriestu72.Dążyłtakżedo
tego,abydopołudniowejAustriiwkroczyłyoddziałyArmiiCzerwo-
nej(13kwietniawojskatezajęłyWiedeń).Komuniścijugosłowiańscy
pragnęlirównież,żebyprzyznanoimstrefęokupacyjnąwaustriac-
kiejKaryntii.Spekulowanoteż,czyjestmożliwaofensywaradziecka
odstronyAustriiwkierunkuAdriatyku(Triestu)730
Mianowiciewnocyz31kwietniana1majaJAzajęłaTriestoraz
Gorycję,osiągająctymsamymlinięrzekiSoczyiwyzwalająccałe
PrzymorzewrazzIstrią.Titojuż1majapowiadomiłgłównodowo-
dzącegowojskamialianckimiwobszarzeMorzaŚródziemnegofeld-
marszałkaHaroldaAlexandraozajęciutychobszarów.Jednocześnie
określiłstrefęoperacyjnąJAnaliniiujścieSoczyPortorosega(Mon-
falcone)GorycjaTolmin–Trbiś.Dopiero2majadoTriestudotarł
alianckikorpusnowozelandzkigenerałaBernardaFreyberga740Od
tegomomentudefactorozpocząłsięspórowytyczenieprzyszłejgra-
nicyjugosłowiańsko-włoskiej(Triest).
EdvardKardeljjużpolatachuważał,żedużymbłędemJAbyło
zaniechaniewysadzeniamostównaSoczy,couniemożliwiłobysiłom
alianckimmarsznaTriest75.NiemniejzewspomnieńKardeljado-
wiadujemysię,żeistniałaobawa,żetakierozwiązaniewywołałoby
odwrotnyskutekidoprowadziłobydowkroczeniaaliantówwrejon
LublańskichWrót.Terytorialnieobszarten,obejmującystrefęmię-
dzyalpejskąidynarskączęściąSłowenii,miałogromneznaczenie
strategicznedlaewentualnychakcjialianckichwkierunkuAustrii,
WęgieriChorwacji.Dlategoteż„wtakiejsytuacjiniemogliśmy
wykluczyć,żeWinstonChurchillmożewywołaćkonfliktnaSoczy,
któryrozszerzysięnacałyobszarLublańskichWrót,codlanas,
szczególnieSłoweńców,byłobykatastrofalne”76.Nauwagęzasłu-
gujetutajto,że30kwietnia,awięcwchwilirozpoczęciaoperacji
72J.Pirjevec,Titointovariżi,dz.cyt.,s.209–210.
73А0П0Сальков,ПроблемаЮлийскойКрайны(ВенецииДжулии)всоветской
международнойполитике(1918-1945гг.),„Российскиеиславянскиеисследования”
2009,nr4,s.23–24.
74IstraiSlovenskoPrimorje.Borbazaslobodukrozvjekove,Beograd1952,
s.555–575;M.Šalov,Četvrtadalmatinska(splitska)brigada,Split1980,s.349–
360;J.Broz-Tito,Vojnadjela,t.I,Beograd1982,s.559;J.Pirjevec,„Trstjenaż!”.
BojSlovencevzamorje(1848-1954),Ljubljana2007,s.286–298.Por.T.Wituch,
SpóroTriestwczesnyepizod„zimnejwojny”,„DziejeNajnowsze”1997,R.XXIX,
z.2,s.81.
75Kardeljoratu(Lublana,25grudnia1951),w:V.Dedijer,Noviprilozizabio-
grafijuJosipaBrozaTita,t.II,Rijeka1981,s.1209.
76E.Kardelj,Spomini,dz.cyt.,s.54–55.
