Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
zokresuodXVIdoXVIIIwieku.Zewzględunaobszernymateriałzdecydowałamsię
wyłączyćzopracowanegotomuwojewództwokijowskieiczernihowskie,dlaktórego
materiałypochodzągłówniezXVIIiXVIIIwieku.Nieliczneformywyekscerpowano
zwcześniejszychźródeł.Wyłączonezostałynazwymiejscoweziemisanockiejiprze-
myskiej,szczegółowoopracowaneprzezWładysławaMakarskiego(1986,1998).
Potrzebapowrotudoanalizymateriałutoponimicznegospowodowanabyła
takżeinteresującymispostrzeżeniami,którepojawiałysięwtrakciebadaniakolej-
nychprocesówczytypówsłowotwórczych.Wielezagadnieńomówiłamwartyku-
łach(Pluskota,2000,2003,2004iin.).Tuchciałabympodkreślić,żeprzygotowany
Słownikmaswojeuzasadnieniewzłożonejsytuacjihistorycznej,religijnejijęzyko-
wejdawnegoobszaruUkrainyipograniczajęzykowegonaprzestrzeniwielustuleci.
Toponimiaodzwierciedlateprocesy,cosygnalizujączęstopolskieiukraińskiedu-
bletynazw.„Wahaniadotycząróżnychpoziomówjęzyka,np.łuc.Hnidawa/Gnidawa,
wł.Chrenowa/ChrzanowaG.,kij.NarodyczG./NarodziczG.,Mirgrod/Mirhorod(ł)
Wpływypolskiewzapisachtoponimówwtymokresietoproceszłożony,uwarunko-
wanypołożeniemgeograficznymziemi,jejhistorią,zwłaszczahistoriąosadnictwa,
narodowościąsporządzającegolustrację,przyjętąkonwencjązapisuczystopniem
wpływunadanymobszarzepolskiejtradycjipisanej”(Pluskota,2003,77-78).Wpły-
wypolskiewzrastająnajpierwpoprzyłączeniuRusiCzerwonejiczęściPodolado
Polski,następnie–wwynikuuniilubelskiejw1569roku–powłączeniuWołynia
orazwojewództwkijowskiegoibracławskiegodoKorony.
Nazwymiejscowezachowałydawneimiennictwosłowiańskie,bogatyukraiń-
skiitrochęuboższypolskisystemimienniczy.Wtoponimiiodzwierciedlonezostały
dawnenazwyplemienne:Duleby/Duliby,Połowce,nazwysłużebne,rodowe,patroni-
miczne.Wskutekbilingwizmupowstającharakterystycznedlategoobszaruhybrydy
nazewnicze,np.Hrodek.Wielowariantowośćnazw,różnorodne,czasembłędnezapi-
sy,polskieiukraińskiedublety,wymieniającesięwzależnościodnarodowościautora
spisu,składająsięnabogatąmozaikętoponimicznąbadanegoobszaruiokresu.
Sposóbprezentacjinazw
Wsłownikuprzyjęłamuporządkowaniehasełwedługobiektów,tzn.nazwa
możewystępowaćkilkarazy,jeślidotyczyinnejwsi,przysiółka,miasta,miasteczka.
Nazwypodawanesąwmianowniku,jeślinotowanebyływtakiejformiewdokumen-
tachlubgdyformępodstawowąmożnawsposóboczywistyzrekonstruować,np.La-
dynkazAcc.Ladynkę.Jeśliniemiałampewności,jakirodzajlubjakakońcówkawy-
stępowaławmianowniku,podawałamwnawiasiemożliwywariant,np.Berezow(-o),
przydalszejniejasnościpozostawiałamnazwęwprzypadkachzależnych.
Większośćprzytaczanychnazwzostałazinterpretowanapodwzględemseman-
tycznymistrukturalnymwistniejącychmonografiach(Pluskota,1998;Buczko,Ma-
karski,1998iin.).Wielezdotychczasowychustaleńwymagałobykorekty,nowych
wyjaśnień,pewnezapisyniebyłyuwzględnionewanalizie,alezewzględunaobję-
tośćsłownikaiabynieutracićjegocharakteru,whasłachSłownikaniezamieszczam
informacjietymologicznych.
