Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1950),E.Schröder(Berlin1954),M.Noack(Darm-
stadt1963),G.Voss(Stuttgart1979).Polska:Cz.
Wołłejko(Warszawa1961),W.Michnikowski(Teatr
TV1996).
ADELMA(C.GozziTurandot),księżnicz-
katatarska.PokochawszyKalafa,wówczas
ogrodnikawpałacujejojca,jakoniewolnica
Turandotczyniwszystko,byprzeszkodzićmu
wzdobyciuksiężniczki.Podstępemwydobywa
zzakochanegowTurandotKalafaprawdęoje-
goimieniu,agdyksiążęodrzucaprojektwspól-
nejucieczki,zdradzajeswejpani,umożliwia-
jącjejtryumf.GdyTurandotwyznajeKalafowi
miłość,chcepopełnićsamobójstwo;zapobiega
temuKalaf,któryjednocześniewypraszawol-
nośćdlaA.
Dziejesceniczne:Bodajnajsłynniejsząwykonawczy-
niątejrolibyłaA.Oroczko(Moskwa1922),któraw
legendarnymprzedstawieniuWachtangowawstrzą-
sającoukazałatragedięzawiedzionejmiłości.Pol-
ska:A.Grochal(Kraków1990,reż.R.Zioło).
ADOLF1.(A.MickiewiczDziady),jeden
zuwięzionychfilomatów.Zapierwowzóruwa-
żasięA.Januszkiewicza(1803-1857).Pojawia
sięjakoemisariuszzLitwyw„saloniewarszaw-
skim”(sc.VII),gdziewygłaszajedenznajbar-
dziejznanychinajpiękniejszychfragmentów
dramatu-opowieśćoCichowskim.
2.(M.BałuckiDomotwarty),narzeczony
Kamili,uważanyprzezniązanudziarzaiofer-
mę.Pomysłbaluprzyjmujezdystansem,ale
nakłonionyprzezKamilęobiecujeprzyprowa-
dzićmłodzież.Kiedyniewywiązujesięzprzy-
rzeczenia,wybuchakłótnia.Okazujesięjed-
nakrozsądnymiszlachetnymczłowiekiempo-
magającŻelskimwydobyćsięzkłopotów,jakie
ściągnąłnanichpomysłbalu.Stajeteżdopo-
jedynkuzamiastTelesfora.
ADWOKAT→Lucyfer.
AGAMEMNON,postaćmitologiczna,król
Argos,mążKlitajmestry,ojciecIfigenii,Ele-
ktryiOrestesa.Dowódcawojskgreckichwcza-
siewojnytrojańskiej.
1.(AjschylosOresteja),zwycięskiwódzza-
mordowanyprzezKlitajmestrępopowrocie
spodTroiwakciezemstyzaofiaręzIfigeniii
wefekcieklątwybogówciążącejnarodzieAtry-
dów.Maświadomośćwagiswychczynów-po-
święcenieIfigeniiniejestprzebłagalnąofiarą,
aleceną,którądecydujesięzapłacićzasławę
zdobywcyTroi,przezcowzbudzaduchazemsty
rodowejuosabianegoprzezKlitajmestrę.Jego
śmierćzostajepomszczonaprzezOrestesa.
2.(EurypidesIfigeniawAulidzie),człowiek
tchórzliwyizmienny.Zwyrokubogówdowo-
dzoneprzezeńwojskaachajskieniebędąmogły
wypłynąćpodTroję,jeśliniezłożywofierze
najstarszejcórkiIfigenii.Ulegającnaciskowi
Greków,wzywaKlitajmestręiIfigeniępodpre-
tekstemślubuzAchillesem.Przerażonyplano-
wanymczynem,próbujebezskuteczniepo-
wstrzymaćichprzyjazd,apotemdoostatniej
chwilistarasięjeoszukiwać.Gdyprawdawy-
chodzinajaw,uciekaprzedbłaganiamicórkii
żonybojącsięgniewuwojskgreckich.
3.(J.RacineIfigenia),długowalczyzesobą,
towzywając,toznówpowstrzymującprzyjazd
KlitajmestryiIfigenii.Podpresjąinnychdo-
wódcóworazwłasnejpodrażnionejdumyzga-
dzasięnadokonanieofiary,alewostatniej
chwiliusiłujejejzapobiec.Jegoniezdecydowa-
nietowyniknierozwiązywalnychkonfliktówo
charakterzetragicznym-A.jestzarazemofia-
rąbogówiwykonawcąichwoli.
AGATA(F.BohomolecMałżeństwozka-
lendarza),służebnicaBywalskiej.Zakochana
wJohanie,służącymErnesta.Czyniwszystko,
byuratowaćElizęprzedniechcianymmałżeń-
stwemzMarnotrawskim,asiebieprzedożen-
kiemzjegosługą,Chudeckim,zktóregofałszy-
wejszlacheckiejdumyokrutniedrwi.Dziękijej
intrygomMarnotrawskizostajezdemaskowa-
ny,aStaruszkiewiczzgadzasięnaślubElizyz
ErnestemiA.zJohanem.Typowasubretka-
sprytna,energicznasłużącaoostrymjęzyku,
działawzastępstwieswojejpani.
AGATKA(F.ZabłockiSarmatyzm),służą-
caAnieliGóronos.Zręczniedoprowadzadoślu-
buswejpanizukochanymRadomiremŻegotą.
CharakterystycznadlaXVIII-wiecznejkome-
diipostaćsubretki-sprężynyintrygi.
AJGISTOS,postaćmitologiczna,synTye-
stesa,któregoAtreusz,ojciecAgamemnona,
poczęstowałpotrawkązjegowłasnychdzieci.
Mszcząctęzbrodnię,obmyślazkochankąKli-
tajmestrąplanzamordowaniakróla.Pojego
śmierciprzejmujewładzęwkraju.Ginieza-
mordowanyprzezOrestesa.
1.(AjschylosOresteja),kierujenimtensam
nakazzemstyzaśmierćojca,którykażeOre-
stesowigozabić;motywmiłościdoKlitajme-
strymaznaczeniedrugorzędne.
2.(SofoklesElektra),podłyuzurpator,wy-
korzystującynamiętnośćKlitajmestrydozdo-
byciawładzy.Jegopostępowaniejestukaza-
nejakocałkowicieniemoralneipozbawione
wszelkichusprawiedliwień.
3.(J.GiraudouxElektra),przedstawicielra-
cjonalnego,politycznegouzasadnieniakrzyw-
dyizbrodni.JakojedynymożeocalićArgosod
klęskiiwimiędobraojczyznyprosiElektrę,by
odłożyłaswązemstę,obiecując,żegdyzapewni
miastubezpieczeństwo,samprzyznasiędowi-
ny.BoisięElektry,ponieważmożeona„daćbo-
3
