Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GłównaKomenda/DowództwoGłównePOW
PawełParys
GłównaKomenda(DowództwoGłówne
POW)byłaorganemzwierzchnimpol-
skiejwojskowejkonspiracji,począwszyod
trzeciejdekadyczerwca1919rokuażdo
28sierpnia1920roku.Powołanojąnapo-
lecenieWojciechaKorfantego,któryzarzą-
dziłlikwidacjęGłównegoKomitetuWyko-
nawczegoPolskiejOrganizacjiWojskowej
GórnegoŚląska.JegozdaniemKomitetnie
byłzdolnydozapobieżenianiekontrolo-
wanemuwybuchowipowstania.Decyzję
podjąłpopowtórnychpróbachwywołania
polskiegopowstaniawczerwcu.Swojepo-
stanowienieprzekazałks.JanowiBrandyso-
wi,któryprzyjechałdoobozuuchodźców
górnośląskichwPiotrowicach.Tamutwo-
rzonoDowództwoGłówne,którepotem
przeniesionodoStrumienia.
ZdaniemJózefaGrzegorzka7lipcana
czeleDowództwaGłównegostanąłko-
mendantPolskiejOrganizacjiWojskowej
GórnegoŚląska(POWGŚ)zpowiatuko-
zielskiego,por.AlfonsZgrzebniok.Wskład
Dowództwawchodzili:zastępcakomendan-
taikierownikreferatuwywiadowczegoJan
Wyglenda,szefsztabuJózefBuła,kierownik
referatuorganizacyjnegoMikołajWitczak,
kierownikreferatuartyleriiKarolGrzesik,
kierownikreferatułącznościJanZgrzeb-
niok(bratAlfonsa),kierownikreferatu
technicznegoLeonMurłowski,kierownik
referatupersonalnegoMaksymilianBasista,
kierownikreferatuprasowegoFranciszek
Lazarikierownikreferatuobronykrajowej
AdamPostrach.
DochwiliwybuchuIpowstaniaślą-
skiego,awięcdopołowysierpnia1919
38
roku,DowództwoGłównerywalizowało
zbytomskimGłównymKomitetemWyko-
nawczymPOWGŚ,tymsamymniekon-
trolowałocałejgórnośląskiejorganizacji
konspiracyjnej,którawtymczasieliczyła
jużprzeszło20tys.członków,awybuch
Ipowstaniaśląskiegozmieniłjejdotych-
czasowestruktury.Zaprzestałydziałalności
WydziałWykonawczyPOWGŚwBytomiu
(JózefGrzegorzekzostałaresztowany)iKo-
mendaPOWGŚwStrumieniu(kierujący
niąAlfonsZgrzebniokstanąłnaczeleDo-
wództwa).Wrazzrozpoczęciemwalksie-
dzibęDowództwaulokowanowSosnow-
cu.Dotychprzekształceńprzyczyniłosię
takżeNaczelneDowództwoWojskPolskich
(NDWP)wWarszawie,któreporozpoczę-
ciuwalkwysłałodoSosnowcapłk.Michała
Żymierskiegojakokierownikazałożonej
tamEkspozyturyNDWP
.JanWyglenda
uważał,żenowysztabzostałnarzucony
ZgrzebniokowiprzezOddziałIISztabuGe-
neralnegoNDWP
,cotenzaakceptował.
Oddziałypowstańcze,któreprzeszłyna
terenPolskiitamponowniesięformowały
wpułkipiechoty,występowałyformalnie
podnazwąPolskiejOrganizacjiWojskowej,
którajednak,pozaZgrzebniokiemjakofor-
malnymtylkodowódcą,niemiałażadne-
goodrębnegodowództwainiebyłazwartą
formacją.Zgrzebniok,wzależnościodpo-
trzeby,występowałjakodowódcagłówny
POWlubjakozastępcapłk.Żymierskiego.
DoszłodoscaleniasosnowieckiejEkspo-
zyturyNDWPzPOW
,awalczącymijesz-
czenielicznymioddziałamiorazgrupami
Górnoślązaków,którzyprzeszlidoPolski,
