Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
61
ballad
przydźwiękachpiszczałki,abyspotkaćwlesie
Pierwszympoetąrumuńskim,któryszukałna-
bandęwęgierskichzbójnikówizwyciężyćwpoje-
tchnieniawpoezjiludowej,byłIenăchitaVăcăre-
dynkuichdumnegohetmana,zwanegoIanuşUn-
scu.WXIXw.CostacheStamatiwzorowałsięna
gurean,któryprzypominanaszegoJanosika.Na-
b.,baśniachipodaniachludowych.JegoPdgânul
stępnieżądaodWęgrów,abypodnieślijegobroń,
cufiicelesale(Poganinzeswymicórkami)jestb.
leczżadenznichniejestwstanietegouczynić.
utrzymanąwtonieromantycznym,wktórejfanta-
EchawalkzTataramiwXVIIwiekuutrwaliłysię
stycznezjawyimglisteopisyprzejawiająwpływ
wb.,którychbohateramisąwolnichłopimołdaw-
Byrona.ConstantinNegruzziprzełożyłnajęzykru-
scyCodreni.GrueaGrozovanul,przekroczywszy
muńskiczternaścieb.V
.Hugo(Balade,1839).He-
Prut,spotykachana,npanatatarskiegoomałych
liadeRădulescuwb.Sburdtorul(Latawiec,1844)
kurzychślepiach”,którynwycinawpieńwszyst-
łączypolotromantycznyzeswoistymrealizmem.
kichRumunów”.Walecznyhajduk,chcącpomścić
VasileAlecsandrirozpoczynadziałalnośćliteracką
cierpieniaswegonarodu,postanawianobalićTata-
gromadzeniempoezjiludowych,któreogłaszanaj-
ranaziemię,apotemgobićizabić”.Pokaźnalicz-
pierwwczasopismach,anastępniewdwutomach
bab.posiadazabarwienieczystoregionalne,pozo-
BaladeadunateşiIndreptałe(Balladyzebrane
stającwścisłejłącznościzżyciemposzczególnych
ipoprawione)wJassach(1852-1853).Ostateczną
okolic.Wpieśniachdobrudżańskichinaddunaj-
formętymarcydziełomludowymnadajewwyda-
skichuwidoczniłysięnajazdyTurków,czyhają-
niubukareszteńskimPoezjipopularearcRomâni-
cychustawicznienamienie,żonyicórkichrześci-
lor(1866).WcałymtymprzedsięwzięciuAlecsan-
jan.Hajducynajstarszychb.walczązcudzoziem-
driniejestzbieraczemfolklorystą,aleliteratem,
cami,zTatarami,TurkamiiWęgrami.Typowi
któryuważającskarbnicęmuzyludowejzakopal-
hajducy,tj.zbójnicy,występująwb.nowszych,
nięsurowegomateriału,przerabiaiidealizujejej
walczązbogaczami,zdziercami,tyranamiipar-
twory,dowolniejekomponując.PodkoniecXIX
weniuszamiwobronieuciemiężonegoludu.Haj-
wiekupoetasiedmiogrodzkiGeorgeCoşbuc,zwa-
duk,podobniejaknaszzbójnik,tonieugiętywo-
nynpoetąchłopów”,tchnąłwrumuńskąb.nowy
jownik,obrońcaiopiekunbiednych,nieustępliwy
iświeżypolot(Baladeşiidile-Balladyiidyl-
pogromcamożnychibogaczy,bohateronadludz-
le,Bucureşti1893).BalladyCoşbucaoperująży-
kichczęstorysach,pięknyidowcipnyzdobywca
wiołemepiczno-narracyjnym,majączaprzedmiot
kobiet.Pozatymhajducywalczączęstozpastu-
obrazyzżyciawiejskiego,wydarzeniahistorycz-
chamiistaczająbojemiędzysobą.
ne,tematyegzotyczneitematyerotyczne.Wpoe-
Ostatniągrupętworząb.otematachzaczerpnię-
zjiXXwiekuechab.ludowejpowtarzająsięrów-
tychzżyciarodzinnegoipotocznego,których
nieżdośćczęsto:V
.Voiculescu(Ionica),Adrian
przedmiotembywaiąkrwawetragedieipotężne
Maniu(BaladaIşiGrádinidezarzavat),Lucian
namiętności.
Blaga(Haiducul).WielkipowieściopisarzMichail
Terenyakcjirumuńskiejb.sądosyćograniczone.
Sadoveanu,któregocałaolbrzymiatwórczośćjest
Przytymzespółpowtarzającychsięnazwgeogra-
ściślepowiązanazżyciemitwórczościąartystycz-
ficznychjestnadzwyczajszczupły:Dunaj,Dniestr,
nąludu,przeprowadziłwogłoszonejprzedwojną
Prut,Seret,Olt,Carogród,Argeş,Bukareszt,Brăi-
powieściBaltagul(Ciupaga)efektownerozwinię-
la,Vaslui,Huş.PozaRumunamiwystępująwnich
ciemotywub.Miorita.
Tatarzy,Turcy,Grecy,Kozacy,WęgrzyiLitwini.
BIBLIOGRAFIA
Charakterystykapostacibywadorywczaimało
S.FloreaMarian,PoeziipoporaledinBucovina,Balade
wyrazista.Ztegopowodutypybohaterówmiesza-
romând,Botoşani1869;M.Gaster,Crestomatieromând,
jąsięzesobąitylkorzadkosąwyposażonewrysy
Leipzig1891;G.Coşbuc,Baladeşiidile,Bucureşti
lokalne.Rozpiętośćtematów,pousunięciulicz-
1893;M.Eminescu,Literaturapopulard,t.II(1902);N.
nychprzeróbek,jestnaogółniewielka:przelotna
Iorga,Baladapopulardromânesca,Văleni1910;P.Can-
miłość,krwawewalkiizapasy,cierpieniawwię-
cel,Pdstoritullapoporulromân,Bucureşti1913;G.To-
zieniachiradośćzwydostaniasięnawolność.
pirceanu,Baladevesele,Bucureşti1916;P.Cancel,Ori-
Rumuńskaepikaludowajestpozbawionatego
gineaPoezieiPopulare,Bucureşti1922;N.Iorge,Istoria
LiteraturiiRomâneşti,vol.I,2Bucureşti1925.
wielkiegopolotu,jakicharakteryzujeepikęzachod-
nioeuropejską,aledziękiswejprostociedotrzymu-
StanisławŁukasik
jemiejscab.serbskiej,jedynejpoezjiepicznejpóź-
niejszychwiekówśrednich.Dlarumuńskiejlitera-
ballad-średniejdługościangielskaopowieść
turystałasięludowapoezjaepicznaniewyczerpaną
poetyckaprzedstawiającawsposóbzasadniczo
skarbnicąnatchnienia,źródłemwszelkichwartości
epickizarysfabułyoznacznymnapięciudrama-
artystycznych.Echab.ludowychprzeplatająsię
tycznym,częstowyposażonawelementyliryczne
tamczęstozmotywamib.romantycznych.
(nastrojowość,wyrażenieuczućpostaciwystępu-
