Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Geneza
39
CentralnyKomitetLigiNarodowejuważał,żekierownikiempolitycznymnaczelnego
organuNarodowejDemokracjiwzaborzeaustriackimmożebyćpoPopławskimtylko
człowiekcieszącysiępoważnymosobistymautorytetemizajmującyworganizacjiLigi
jednoznaczelnychstanowisk88.WięcwszedłemdoredakcjinSłowaPolskiego”iobjąłem
wnimnatychmiastkontrolęwszystkichpolitycznychartykułówinotatekorazkorespon-
dencjizWiednia,dotyczącychpracparlamentarnychipolitykiKołaPolskiego,jakrównież
zamiarówipoczynańrządowych89.
StanisławGrabskipoprzybyciudoLwowazostałwiceprezesemStronnictwa
Demokratyczno-Narodowegozaboruaustriackiego.Jegozadaniembyłorozszerze-
niestrukturnarodowychwtymregionie,czemubezwątpieniasłużyłcorazbardziej
wyrazistypoglądowopopularnydziennik90.
ZnaczenieSpółkiWydawniczejnSłowaPolskiego”narynkulwowskimpod-
nosiłypublikacjedziełliteraturypolskiejiobcej.JakpodajeEwaWójcik,wlatach
ibezpieczeństwo,któregoniezaznawałprzebywającwWarszawie”
,zob.:taż,JanLudwik
Popławski…,s.135-136.
88
WcharakterystyceosobowościS.GrabskiegointeresującewydająsięspostrzeżeniaWacława
AlfredaZbyszewskiego.Uważałonbowiem,że,wprzeciwieństwiedoStanisławaStrońskiego,
tenbyłprzedewszystkimpolitykiem,niezaśdziennikarzem:nGrabskimówiłnawetoludziach
dawnozmarłych,jakbymiałzarazsiąśćznimidoroberka,donowejpartyjki,liczyłsię
zkażdymsłowem,takjakbywłasnychkartbałsiępokazać”
,zob.:tenże,Zagubieniromantycy
iinni,WstępS.Kossowska,PosłowieI.Hofman,Paryż-Kraków2015,s.159.W
.A.Zbyszewski
doceniałtalentizdolnościS.Grabskiego,pisząc,żewlatach1920-1926odegrałonznaczącą
rolęwżyciupolitycznym:nToondefactobyłgłównymnegocjatoremTraktatuRyskiego
[ś].ToGrabskiwynegocjowałkonkordatzWatykanem.ToGrabskibyłgłównymautorem
KonstytucjiMarcowej.ToGrabskiwreszciewywróciłrządSkrzyńskiego,przekonawszy
Witosa,żeżadenprzewrótwojskowyzestronyPiłsudskiegoniegrozi”
,zob.:W
.A.Zbyszewski,
Gawędyoludziachiczasachmiędzywojennych,Warszawa2000,s.48.
89
S.Grabski,Pamiętniki,t.2,Warszawa1989,s.176.F.Rawita-Gawrońskiniepałałsympatią
doS.Grabskiego,któryoswoichoponentachmiałmówićngłupcy”
.Wśródcech,jakiemu
przypisał,znalazłysię:ambicja,temperament,żądzawładzy,zarozumiałość,lekceważenie
innychinmaniakrytykowaniawszystkiego”
,zob.:F.Rawita-Gawroński,dz.cyt.,s.111.
90
U.Jakubowska,Lwównaprzełomieś,s.73.SzybkakarieraS.Grabskiegobudziłaniepokójczęści
środowiskanarodowegoweLwowie.PojawiałysięnawetgłosyzestronyS.Szczepanowskiego,
żemógłonprzejąćnSłowoPolskie”
.Bytemuzapobiec,grupanRzeczpospolitej”(S.Stroński,
A.Plutyński)uknułaintrygęwceluprzejęciapisma.Ojejwątpliwychmoralniepoczyna-
niachwspominałMichałPawlikowski(synJanaGwalbertaPawlikowskiego).Zdarzeniate
miałymiećmiejscewlatach1911-1913,zob.:BibliotekaNaukowaPAUiPANwKrakowie,
TekiJózefaZielińskiego,Materiałydodziejówprasyruchunarodowegowlatach1900-1939,
sygn.7829,k.53.S.W
.SzczepanowskiwkomentarzudowspomnieńZ.Wasilewskiegobardzo
negatywniewypowiadałsięnatematS.Grabskiegoipisałoobawachzwiązanychzmożli-
wościąprzejęciaprzezniegodziennika,BibliotekaNaukowaPAUiPANwKrakowie,Teki
JózefaZielińskiego,Materiałydodziejówprasyruchunarodowegowlatach1900-1939,sygn.
7829,k.52.
