Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI
istnienietegodobrawspólnego-żewszyscybiorąnasiebieodpo-
wiedzialnośćzapaństwo,zajegobyt,rozwój,zajegodzieńdzisiejszy
izajegoprzyszłość.
Artykuł4ust.1Konstytucjikwietniowejstanowił,żeU[…]wramach
państwaiwoparciuoniekształtujesiężyciespołeczne”.Niemaza-
temniczegowżyciuspołeczeństwa,coniebyłobywramachpaństwa
ioparteopaństwo.Etatystycznywydźwiękstwierdzeniazawartego
wust.1zostałosłabionywust.2,którystanowił,żeUPaństwozapewnia
mu[społeczeństwu]swobodnyrozwój,agdytegodobropowszechne
wymaga,nadajemukieruneklubnormujejegowarunki”.Wprzepisie
tymmowajestnieowspólnymdobru,aleodobrupowszechnym.
Otymostatnimmowajesttakżewart.9:UPaństwodążydozespolenia
wszystkichobywateliwharmonijnymwspółdziałaniunarzeczdobra
powszechnego”.
Wprzypadkuustaleńokreślającychceleusprawiedliwiającein-
gerencjęwswobodędziałaniajednostekczyspołeczności,sprawą
fundamentalnąjestwskazaniegranictakichingerencji,granic,któ-
rymiwładzaniemożedowolniedysponować.Jeślitakichgranicbrak,
drogadototalitaryzmuzostajeotwarta.Wtradycjiklasycznejtakim
ograniczeniembyływymogiobiektywnieugruntowanejsprawiedli-
wościczyprawanaturalnego.Wnowożytnościfunkcjętakąprzejęły
przyrodzoneprawaczłowieka,amożliwośćpowoływaniasięnatakie
prawazostaławtradycji,któraKonstytucjękwietniowąkształtowała,
wyraźnieiwprostodrzucona.Pojęciewspólnegodobraokazujesię
służyćwniejwyrażeniuodrzuceniaprzyrodzonychprawczłowieka
jakoistotnejpodstawyporządkukonstytucyjnego.
Komentującdyspozycjęart.1Konstytucjikwietniowej,jakojedną
ztezkonstytucyjnych,W.Komarnickipisał:U[…]państwoniejest
tutraktowanejakozwiązekjednostek,powołanydotroszczeniasię
odobrotychjednostek,alejakocałość,którasamawsobiestanowi
dobro,azatemmawartośćniezależną,ponadindywidualną.Wpod-
stawowymzagadnieniustosunkujednostkiizbiorowościtezystojąna
stanowiskuprymatuzbiorowości.Wynikaztegopodporządkowanie
