Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Interesyjednostki
29
dającąsięindywidualniewyodrębnićiokreślić,atreśćjejmożnado
końcaustalić.Powinnaonazawszeaktualnieibezpośredniodotyczyć
sytuacjidanegopodmiotu.Interesprawnyniemożebyćwyprowadza-
nyzsamegotylkofaktuistnieniajakiegośaktuprawnego,niemoże
teżwynikaćtylkozinteresówlubuprawnieńpodmiotówalbomieć
charakteruhipotetycznego9.
Interesjednostkimożebyćtakżedefiniowanyprzezpryzmatart.5
kodeksucywilnego
10
,zgodniezktórymU[…]niemożnaczynićzeswe-
goprawaużytku,którybyłbysprzecznyzespołeczno-gospodarczym
przeznaczeniemtegoprawalubzzasadamiwspółżyciaspołecznego.
Takiedziałanielubzaniechanieuprawnionegoniejestuważaneza
wykonywanieprawainiekorzystazochrony”.Komentowanyprzepis
jestnajważniejszyzprzepisówkodeksucywilnegozawierającychklau-
zulegeneralne.Stanowion,żetreść(granice)wszystkichuprawnień
materialnegoprawacywilnegookreślająnietylkonormyprawne
tworząceposzczególneuprawnienia,aletakżezasadywspółżycia
społecznegoispołeczno-gospodarczeprzeznaczenieprawa.Takijest
senszawartegowprzepisiesformułowania,żedziałanielubzaniecha-
nieformalniezgodneztreściąprawapodmiotowego,leczsprzeczne
zzasadamiwspółżyciaspołecznegolubspołeczno-gospodarczym
przeznaczeniemprawa,niejestuważanezawykonywanieprawa
iniepodlegaochronie.Przepistenmawpływnagraniceinteresu
jednostki11.Obydwakryteriaocenyzachowaniaosobyuprawnionej
mającharakterobiektywny.Otym,czyzachowanietomieścisię
wgranicachprawapodmiotowego,decydujejegozgodnośćzzasadami
współżyciaspołecznegoispołeczno-gospodarczymprzeznaczeniem
prawa,anienastawieniepsychicznepodmiotu-pobudkijegodzia-
łania,zamierzonycel12.
Klauzulespołeczno-gospodarczegoprzeznaczeniaprawaoraz
zasadywspółżyciaspołecznegosąuważanezaprzejawfunkcjonal-
negoujmowaniaprawpodmiotowych.Mająonewyrażaćpreferencję
9
Tamże
10Ustawazdnia23kwietnia1964r.Kodekscywilny,Dz.U.2018,poz.1025zezm.
11P.Machnikowski,w:Kodekscywilny.Komentarz,red.E.Gniewek,P.Machnikowski,
Warszawa2019,Legalis.
12WyrokSNz17września1971r.,IIIPRN77/71,Legalis.
