Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odpowiedzialnośćipolitykawolności.RzeczoMieczysławieSzererze
13
planypedagogiczne;pójściecałąparąnarozwijanieambicjiisamodzielnościwięźnia
wprzeciwieństwiedoczynieniazeńpopychadłaikukłyobracającejsięnakomendę;
umożliwieniezwolnionemuwięźniowispożytkowanianawolnościtego,czegonauczył
sięwwięzieniu;wreszciezwalenienieprzenikalnejścianypomiędzywięźniemazbioro-
wością,ściany
,któragdzieniegdzieniepozwalawięźniowiwczuwaćsięwrytmogólnego
życia[ł]–wszystkotosąposunięcia,wybijająceszerokieotworywdusznychiciemnych
murach,wktórychuwięzionejestnaszetradycyjnemyślenieokaraniuprzestępców.[ł]
Możeokazaćsię,żewielewnich[relacjachKoerber]przesolono,żezbytzapalczywie
przemienianoromantycznąteorięwpraktyce.Choćbyjednakprzyszłoznacznienawet
ściszyćtonyzachwytuidufności,jakiesłyszałap.Koerber,tojednakniewątpliwejest,
żeSowietyweszłynadrogę,któraprowadzidokądś,podczasgdyinnekrajezapchałysię
swymimetodamikaraniawślepąulicę28.
KolejnyrazSzererdałsięzwieśćswojemuprzeświadczeniuoniezawodności
regułprawnychlub-jakpowiedzielibyniektórzy-padłofiarąwłasnejłatwowier-
ności,kiedywmaju1957roku,poniespełnapięciumiesiącachpracywKomisji
doBadaniaOdpowiedzialnościzaŁamaniePraworządnościwSądownictwieWoj-
skowym(tzw.KomisjiMazura),wystąpiłzjejszeregów.Stałosiętowproteście
przeciwkoprzygotowywanymwnioskomkońcowym.Napisałwtedywłasnyraport
onadużyciachaparatusprawiedliwości,wktórympostulowałłniepociąganiedo
odpowiedzialnościkarnejsędziówłamiącychprawowlatachstalinowskich.Sze-
rer,argumentującprzeciwkokaraniusędziów,twierdził,żeulegalioninaciskom
władz,żeniedasięudowodnićimniezbicie,iżdokonywalimordówsądowych.
Broniłpozatymsędziowskiejniezawisłości,którąprzezcałeżycieuznawałza
nienaruszalnyskładnikdobrzepojętegokonstytucyjnegopaństwaprawa.
NieznamypoglądówSzereranaustrójipraktykępolitycznąpowojennej
Polski,państwa,któreprzynajmniejformalniezinstytucjonalizowałopodział
władziwktórym-jakzapisanowfasadowejkonstytucjiPRL-Dwszelkieorga-
nywładzyiadministracjipaństwowejdziałająnapodstawieprzepisówprawa”.
Niemniejtrudnoniezauważyć,żeSzererwewnioskachswojegoraportupopadł
wsprzecznośćmiędzysurowądiagnoząiłagodnymrozstrzygnięciem.Polatach
publiczniewytknęłamutoAnielaSteinsbergowa29.Tekstopracowanianatemat
zbrodnikomunistycznegoaparatusprawiedliwościwczasachstalinowskich
przysporzyłjednakSzererowisporejsławywśródopozycyjnienastawionejin-
teligencji.Porazpierwszywydrukowanogow1979rokuwparyskichDZeszy-
tachHistorycznych”30,anastępniekilkakrotnieprzedrukowywanowwydawnic-
twachdrugiegoobieguwlatach80.XXwieku31.
28M.Szerer,Sprawiedliwość...,op.cit.,s.30.
29Zob.A.Steinsbergowa,UwaginamarginesiememoriałudoktoraMieczysławaSzererazłożonego
wdniu13maja1957rokuKomisjidoBadaniaOdpowiedzialnościzaŁamaniePraworządnościwSądow-
nictwieWojskowym,DZeszytyHistoryczne”1983,nr66.
30M.Szerer,RaportzpracKomisjiBadaniaOdpowiedzialnościzaŁamaniePraworządnościwSą-
downictwieWojskowym,DZeszytyHistoryczne”1979,nr49.
31Częstopublikacjitowarzyszyłodpowiednikomentarzwydawcy.Np.wwydaniugdań-
skimz1981r.redaktorzynapisali:DRaportten-choćjestcennymdokumentemhistorycz-
nym,pomocnymdopoznaniaepokistalinowskiej-wzbudzazastrzeżenia.Jegoautornie
