Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odpowiedzialnośćipolitykawolności.RzeczoMieczysławieSzererze
19
waniaprawdyoczłowiekuiostosunkachmiędzyludźmi”49.
Wtakimujęciutenliberalizmpozytywny,odważny(anieobronny)bliski
byłprzedstawionejwyżejidealistycznejwizjidemokracji.Niebałsięonodpo-
wiedziećnapytanie,jakpowinnawyglądaćrelacjamiędzydwiemakluczowymi
dlaliberalizmuidemokracjiwartościami,takimijakwolnośćirówność.Nie
dośćnatym,uważał,żeistotąisensempolitykijestciągłedochodzeniedoprób
rozstrzygnięciatejkwestii,wtymteżnp.określaniatreścipolitykigospodar-
czej-bardziejegalitarnejczylibertariańskiej.Należyjednakzaznaczyć,żetak
rozumianyliberalizmwkonsekwencjimógłdoprowadzićnawetdozniesienia
demokracji,jeślitaniewcieliwżycieokreślonejkoncepcjiwolności.Wtym
sensiezostałabyteżpotwierdzonateza,żedemokracjailiberalizmnieidą-lub
niemusząiść-zesobąwparze.
Zwolennicyinstytucjonalno-prawnejkoncepcjidemokracji,zbieżnejzlibe-
ralizmem,wskazywalinatomiast,żeistniejejedenrodzajrówności,którypo-
zostajeniesprzecznyzwolnościąiżeparaliberalizm-demokracjabynajmniej
niemusiprowadzićdowyłączeniapolitykizżyciawspółczesnychspołeczeństw.
Formąrówności,ojakiejmowa,jestrównośćwwolności,czylistaraliberalna
reguła,żekażdemunależysiętylewolności,ilemożnapogodzićzwolnością
drugiego,cowpraktyceinstytucjonalno-prawnejwcieliłosięwzasadęrówności
wobecprawairównouprawnienia50.
Powyższapropozycjanieoznaczałabynajmniej,żekomponentliberalny
wdemokracjisprowadzasięjedyniedotworzeniaramdlaprywatnejaktywności
jednostek.Demokratycznyliberalizmdopuszczał,anawetczyniłkoniecznym,
pojawieniesięaktywnegopaństwa,którestanienastrażyzasadyrównychmoż-
liwościiwolnościobywatelskich,iktóreniesprowadzipolitykidobiernego
administrowaniaorazneutralizowaniakonfliktówprzezspychanieichdosfery
prywatnej.
Innymisłowy,jeśliweźmiemypoduwagęnieideałdemokracji,leczjejfor-
mułępolityczną,wówczastakpojętyustrójstaniesię-jakpisałBobbio-Dnatu-
ralnymdalszymciągiem”liberalizmu,suwerennościąluduwjejrealnymwymia-
rzepowszechnegoprawawyborczegoiudziałuwkonsultacjach,czylimożliwie
szerokiegowpływunatworzenieprawa.Wartoprzytymzauważyć,żetakie
ujęciedemokracjiniemusiwykluczaćistnienianienaruszalnychprawjednostki.
Wręczprzeciwnie,wolnośćsumienia,prasy,stowarzyszaniasięizabezpieczenia
socjalne(choćwzasadnysposóbmożnaposzerzaćkatalogtychuprawnień)sta-
nowićbędąwarunekdobregofunkcjonowanialiberalnejdemokracji.
49M.Król,Liberalizmstrachuczyliberalizmodwagi,Kraków1996,Znak,s.6.
50JaktrafniezauważyłR.Legutko:D[ł]liberalneprzesłanieantydemokratycznenieprze-
trwało[współcześnie][ł].Demokracjazaczęłabyćdefiniowanajakoustrójtyleżrównościowy,
cowolnościowy.Obrońcydemokracjiprzyjęlizałożenie,iżumożliwianiereprezentacjiwszelkim
grupomorazakceptacjaszerokiejlistyuprawieńjednostkowychigrupowychcałkowicieunie-
ważniastareobawyprzeddemokratycznątyraniąwiększości,opiniiczynastroju”(R.Legutko,
Demokracjairepublika...,op.cit.,s.157).
