Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
24
Socjologiaskupiałasięnaprzykładnaproblematycejęzykaiświadomości,nie
zauważając,żesameteumiejętnościsąwcielone.JakstwierdziłNorbertElias
(1991),zdolnośćmówieniaifenomenświadomościsązawartewciele,sąjego
częściąisąteżprzeztociałoograniczane.Podobniejestzzaniedbywanymprzez
klasycznąsocjologięproblememciałajakointegralnegoskładnikaludzkiejspraw-
czości.Tonaszeciałapozwalająnamdziałać,wkraczaćwbiegcodziennego
życiaigoodmieniać.Taknaprawdęniemożnastworzyćzadowalającejteorii
ludzkiejsprawczości,niewziąwszypoduwagęciała.Działającyludziesąwpew-
nymbardzoistotnymsensiedziałającymiciałami.
To,żesocjologiaklasycznanierozważyławsposóbwystarczającyimplikacji
płynącychzfaktuludzkiejcielesności,nieoznaczajednak,żesocjologiaobrała
całkowicieodcieleśnionepodejściedoswojegoprzedmiotubadań.Naprzykład
KarolaMarksa(1968)interesowałakwestiaasymilacjiciałaprzezkapitalistycz-
nątechnologię.GeorgSimmel(1950,1997)pisałnatematwcielonychdyspozy-
cji,którestanowiąsiłęnapędowąprzyciągającąludzikusobienawzajem,atakże
ospołecznychemocjach,pomocnychwutrzymywaniurelacjimiędzyludzkich.
Analizowałonrównieższkodliweskutkigospodarkipieniężnej,przezktórą
uczuciateulegająerozji.PraceMaxaWebera(1994,1999)wskazująnazainte-
resowanieracjonalizacjąciała,atakże„schronieniami”przedfizycznąinstru-
mentalizacją,jakiezapewniająsztuka,miłośćierotyka.DlaÉmile’aDurkheima
(1990)ciałostanowiłozarównoźródło,jakilokalizacjędlatychzjawiskzesfe-
rysacrum,któresłużyływiązaniujednostekwmoralnecałości.Ukrytąobecność
ciaławsocjologiiilustrujeteżfakt,żewspółczesnepraceocieleszukajądla
siebielegitymizacjiwłaśniewsocjologiiklasycznej.TekstyPierre’aBourdieu
natematciałanawiązująnaprzykładdoMarksowskiegozainteresowaniaklasa-
mispołecznymiireprodukcjąspołeczną,rozważańDurkheimaospołecznych
ikognitywnychfunkcjach„wyobrażeńzbiorowych”i„pierwotnychformach
klasyfikacji”,atakżeWeberowskiejanalizyposzczególnychstylówżyciaipo-
ziomuszacunkuspołecznegodefiniującegogrupyspołeczne(Brubaker1985;
Shilling1992).
Obronaklasycznejsocjologiiprzedoskarżeniamiocałkowicieodcieleśnione
podejściedoprzedmiotuswoichbadańnieoznaczarzeczjasnapoparciadlaspo-
sobu,wjakitraktowałaonaciało.Wzwiązkuztymwartowspomniećniektórych
bardziejwspółczesnychteoretyków,usiłującychprzełamaćdualistycznepodejście
reprezentowanezazwyczajprzezsocjologię.NaprzykładErvingGoffmaniMi-
chelFoucaultuczyniliciałordzeniemswoichanaliz,odpowiednio–„porządku
interakcyjnego”isystemówdyscyplinujących.
Cidwajautorzywywarliznaczącywpływnawspółczesneanalizyciałajako
zjawiskakonstruowanegospołecznie.Jednakwiększośćichpracmożnapostrze-
gaćniejakocałkowiteprzezwyciężeniesłabościklasycznejsocjologii,alereprodu-
