Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Elementyskładoweosobowości
21
człowieka.PrzykłademmożebyćtutajkoncepcjarozwojuosobowościC.H.Co-
oleyaiG.H.Meada.Cooleywyjaśniałproceskształtowaniasięosobowości
(jaźni)poprzezodwołaniesiędospołecznegoprocesukomunikowaniasię,który
rozumiałjako:,,(...)mechanizm,przezktóryistniejąirozwijająsięludzkie
stosunki—ogółsymboliludzkiegoumysłuwrazześrodkamiichprzekazywania
wprzestrzeniiprzechowywaniawczasie.Komunikowaniesięobejmujewyraz
twarzy,postawęigest,tonacjęgłosu,słowa,pismo,druk,koleje,telegramy,
telefonyiwszystkocokolwiekjeszczezostaniewynalezionewtokupodboju
przestrzeniiczasu’’[Cooley1962,s.596].
ProcesspołecznegokomunikowaniakreujezdaniemC.H.Cooleyafeno-
men,którypowoduje,żemimodużegozróżnicowaniaśrodkówkomunikowania,
mechanizmformowanialudzkiejosobowościjestwzględniejednolity.Fenome-
nemtymjestjaźńodzwierciedlona—looking-glass-self—awięcnasze
wyobrażenianatemattego,jakwyobrażająsobienasinniludzie.Traktując
rzeczywistośćspołecznąwyłączniejakozespółfaktówpsychicznych,ten
amerykańskipsychologspołecznyisocjologbyłprzekonany,żespołeczeństwo
dostępnejestjednostcejako:,,(...)stosunekmiędzywyobrażeniamioosobach.
Abyspołeczeństwoistniało,koniecznejest,abyosobygdzieśsięrazemzebrały.
Otóżzbierająsięonewumyślejakowyobrażenieoosobach.Gdzieżbyindziej’’
[Cooley1962,s.597].
J.Szczepański,traktującjaźńodzwierciedlonąjakojedenzistotnych,socjo-
gennych(społecznych)elementówosobowości,podkreślazarazem,swoistata
grawyobraźniskładasięz:
•wyobrażeńnatemattego,jakpostrzegająnasinniludzie,
•wyobrażeńnatemattego,jakinniludzieoceniajązarównonaszwygląd
fizyczny,jakinaszepostępowanie,
•reakcjinatewyobrażenia,któremogąbyćbardzoróżne:odpoczuciadumy
izadowoleniadopoczuciawstydu,zażenowaniaczyupokorzenia[Szczepań-
ski1970,s.137].
KoncepcjarozwojuosobowościG.H.Meadajestwpewnymsensierozwi-
nięciemkoncepcjiC.H.Cooleya.Wychodzączfilozoficznychzałożeńdotyczą-
cychczłowiekajakoorganizmuzdolnegopercypowaćsamegosiebie,mającego
określonypoglądnaswójtematiświadomieregulującegoswepostępowanie
G.H.Meadtwierdził,że:,,Jednostkadoświadczasiebiesamejjakotakiejnie
bezpośrednio,lecztylkopośrednio,przyjmującpunktywidzeniainnychczłonków
tejsamejgrupyspołecznejlubuogólnionypunktwidzeniagrupyspołecznej,do
którejnależy.Wkraczawswojewłasnedoświadczeniejakoosobowośćlubjako
jednostka,niebezpośredniolubnatychmiast,niestającsiędlasiebiepodmiotem,
alewtakiejmierze,wjakiejstajesiędlasiebienajpierwobiektem,wsposóbtaki
sam,wjakiinnejednostkisądlaniejobiektami’’[Mead1975,s.193–194].
Mówiącinaczej,podstawowymczynnikiemkonstytuującymosobowość
społecznąjestdlaG.H.Meadadialog—wewnętrznakonwersacja,doktórej
