Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EDUKACJAJAKOFENOMENSPOŁECZNY...
34
Ewolucjafunkcjiszkoły
Edukacjaszkolna,taDoczywistaoczywistość”naszegożycia,jestwsumiedosyć
nowymwynalazkiemspołeczno-kulturowym.Jakkolwiekróżnegorodzajuformy
edukowaniaiprzygotowywaniadziecidodorosłegożyciamiałymiejsceodpo-
czątkuistnieniacywilizacji,tojednakszkoła,jakąznamy:masowa,powszechna,
obowiązkowaizajmującawieleczasuwżyciuczłowieka,jestproduktemspecy-
ficznegomomentuhistorycznego.
DokońcaXVIIIwiekudostępdoedukacjibyłlimitowanyiprzeznaczonynie-
malwyłączniedlaprzedstawicieliklaswyższych.
Wdawnychczasachszkoły,jakkolwiekistniały,byłymałoliczne,ate,któreistniały,miały
naceluprzygotowaniedziecizwyższychsferdopełnieniawprzyszłościrządowych,
militarnychlubreligijnychobowiązków(Barber,1957,s.391).
Wtokuswejhistoriiedukacjabyładobremluksusowymdostępnymdlanie-
licznychwybrańców.Edukacjaszkolna[schooling]wymagałainadalwymaga,by
dziecibyłyzwolnionezobowiązkupracy,orazpotrzebujezasobów,byopłacićna-
uczyciela,kupićksiążkiiinnemateriały,słowemjesttoaktywnośćzwiązanazraczej
wysokimstatusemspołecznym.Nawetjeżeliwstarożytnościlubwśredniowieczu
pojawiałysięrozwiązaniaprzychylnenauczaniupowszechnemu,toograniczałysię
doedukacjielementarnej.Wyższepoziomyedukacji,dostępdomądrościiwie-
dzybyłlimitowanyiskierowanynaogółdomieszkańcówdużychmiastoraztych
wszystkich,którzymoglipozwolićsobienaprywatnychnauczycieli.
Edukacjabyłasposobemtreningu,przedewszystkimcnótobywatelskich,
przygotowującymdoumiejętnościbyciawstanieszlacheckim.Elitykształci-
łysięnastudiach,będącczęstowwiekudzisiajprzewidzianymdlauczniów
szkółśrednich.Edukacjawzakresiereligiiifilozofiimiałanaceluformowa-
nieprzyszłychliderów,zwłaszczareligijnych.Wskazujesię,żetowłaśniereligia
byławażnymczynnikiempobudzającymrozwójedukacjimasowej.Możnato
wiązaćzestymulowanymprzezKościółpowstaniemuniwersytetówwEuropie
Zachodniejwczasachśredniowiecza.Wkładtychinstytucjiwrozwójmasowe-
gokształceniabyłjednakumiarkowany.Bardziejznaczącyimpulsdlarozwoju
kształceniaioświatydaławXVIwiekureformacja.Protestancikładlidużyna-
cisknaumiejętnościczytaniaiinterpretacjiBiblii,przyczyniającsiędopodno-
szeniapoziomualfabetyzacji-natympoluzasłużylisięteżkatolicyzeswymi
działaniamikontrreformacyjnymi.
ZmianytechnologicznenaprzełomieXVIIIiXIXwiekuorazdalszyrozwój
przemysłuspowodowałykoniecznośćrozwinięciakształceniatechnicznego,zo-
rientowanegonapotrzebycorazbardziejzłożonegorynkupracy.Rozrostwarstwy
urzędnikówiprzedsiębiorcówwymuszałwypracowaniemechanizmówszkolenia,
przygotowującychdozajmowaniapozycjiwkapitalistycznejgospodarce,atakże