Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
następujekonkluzjadziennikarza:„Nawetzwolennicyustawyprzyznali,żejestona
niedoskonała!”.Tegosamegodniawieczorempodano,żeprezydentzawetował
„nowelizacjęprawakarnego”.
GdyzfotelaprezydentaWarszawymiałustąpićPawełPiskorski,wtelewizyjnym
„KurierzeWarszawskim”(WOT)9października2001r.podanoznamiennąinformację:
„WRatuszutrwającicheumowyigłośnemilczenie!”.
18.Tendencyjnezamilczanie,wpisanewokreślonąpolitykęwładzywobec
społeczeństwa(zgodniezzasadą:„Usunąćsłowo–zginierzecz”).
Zamilczanieosóbniewygodnychdlareżimu.Dobrymprzykłademtejsytuacjijestlos
polskichpisarzyemigracyjnychiichtwórczościwokresiesowieckiegototalitaryzmu
wPolscepoIIwojnieświatowej–nieistnieliwoficjalnymobiegu,azatemiw
świadomościogółuspołeczeństwawkraju(zwyjątkiemwąskiegośrodowiskamającego
nieoficjalnekontaktyzzagranicą).
PodobniewdrugiejpołowieXXw.inaprzełomieXXiXXIstuleciazamilczanebyły
–zinnychpowodówwokresietotalitaryzmu,zinnychwokresietransformacjipo1989
r.–niektóreskładnikinaszejtożsamościnarodowej,międzyinnymitakiesłowaipojęcia,
jak:
naród
,
ojczyzna
,
patriotyzm
.
Wcześniejbyłamowaotym,żestrukturadwuwarstwowejkomunikacjijestszczególnie
rozpowszechnionawewspółczesnejrzeczywistości,zresztąnietylkopolskiej.Mato
związekzrozmiaramirozmaitychstrategiiitaktykpolitykiidyplomacjikrajowej
imiędzynarodowej,wtymzmanipulacjączykłamstwemorazogólniebrakiem
odpowiedzialnościzasłowa,azatem–wkonsekwencjirównieżzniedowierzaniem
słowom.Naszymnajnowszymczasomzawdzięczamyokreślenie
drugiedno
,czylicoś
niejasnego,tajemniczego,ukrytego,arównieżnieczystego,nieuczciwego.Powszechne
jestprzekonanie,żeniemalkażdatrudnadozałatwieniasprawamusimieć
drugiedno
.
Wnajogólniejszejcharakterystycestrukturykomunikacjidwuwarstwowejtrzeba
podkreślić,żejejistnieniewynikazsamejistotystosunkumyśleniaimówienia.Nigdynie
uzewnętrzniamycałościnaszychmyśli–bezwzględunapowody,którenamikierują.
Idrugawłaściwość:stosunekrozmiarówkażdejzdwuwarstwkomunikatu,tej
wypowiedzianejitejprzemilczanej,zależyodwoliiintencjinadawcy,któryrozdziela
tewarstwy.Toondecydujeotreściirozmiarzekomunikatusłownegoorazozawartości
warstwypozostawionejwgłębimilczenia.Toonrównieżdecydujeoichsegmentacji
zależnieodokoliczności,sytuacjiaktukomunikacjiorazwybranychprzezsiebie
odbiorców.Itudochodzimydointencjinadawcy,któratworzyokreślonerozmiary
warstwymilczenia.Możeonabyć:pozytywna–wynikającazdobroci,przychylności,
współczucia,taktu,subtelności,miłościitp.;neutralna–bezwyraźnegozałożenia
racjonalnegoczyemocjonalnego;comożeteżznaczyćodmowęwspółuczestnictwa
wakciekomunikacji;negatywna–wynikającazróżnychformistopnimanipulacji
wstosunkudoodbiorców.Takwięcwdwuwarstwowymakciespołecznejkomunikacji
językowejwarunkidyktujenadawca.DotejsytuacjitrafnieodnosisięmottoKarlheinza
Stockhausena:„Jeżelimilczę–mówięciwszystko,jeżelimówię–przemilczam
najwięcej”[19].Zbliżonysensmautożsamianieszeptuzcisząjakoprzeciwieństwo
wrzasku:„Mówiącszeptem,mówimyprawdziwie”[20].
Odbiorcatekstuczyobserwatormogąprzyjąćpozycjętych,którzywiedzą,żepod
wypowiedzianymtekstemkryjesięmilczenie,alerównocześnieniewiedzą,coono
zawieraijakimarozmiarwstosunkudotego,cozostałowypowiedziane.Mogąsię
jedyniedomyślać,mogąteżstaraćsięwydobyćodnadawcywięcejzjegowarstwy
milczenia.
Wartojeszczezastanowićsięnadmilczeniemwdzisiejszejprzestrzenispołecznej
zdominowanejprzezcywilizacjęwizualną(obrazkową)izadaćpytanie:czyudział
milczeniaznaczącegowkomunikacjiuległjakimkolwiekzmianom?Odpowiedźnatak
postawionąkwestięnienależydołatwych,ponieważmamydoczynieniazsytuacją
skomplikowanąwszerszymwymiarze.
