Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
‘słowolubwyrażeniemniejdosadneniżtakie,którebyłobyniestosownezewzględów
obyczajowych,estetycznychlubinnych’;językezopowy‘sposóbmówienialubpisania
oczymśniewprost,awzamianposługiwaniesięzrozumiałymidlaodbiorcyaluzjamilub
przenośniami;służydoprzekazywaniatreścizakazanychprzezcenzurę–politycznąlub
inną’;manipulacja‘celowewykorzystywaniesytuacji,równieżzapomocąśrodków
językowych,naginanielubprzeinaczaniefaktówdlazdobyciawpływunakogośczy
osiągnięciawłasnychkorzyści’;parafraza‘szerszerozwinięciejakiegośtekstu,
zmodyfikacjątreścipierwowzoru;zabiegstosowanyzazwyczajwtekstach
artystycznych;niezależniewpotocznymzastosowaniujestdoskonalezbieżnyzplotką;
plotka‘niesprawdzonalubkłamliwapogłoska,wiadomość,powtarzanazustdoust,
a„podrodze”modyfikowanaiwyolbrzymiana;nierzadkoszkodzącaczyjejśopinii’;
synonim‘wyrazlubwyrażenieopodobnymlubtakimsamymznaczeniujakinnywyraz,
doktóregosięodnosi’;tabu‘nieformalnyzakazporuszaniapewnychtematówlub
używaniapewnychsłów,wyrażeń,zwrotówuznanychzanieetyczne,niebezpieczne,
kontrowersyjneitp.;cośzakazanegozewzględówreligijnych,obyczajowych,
politycznych’[25];wulgaryzm‘wyrazlubwyrażenieuznanewdanymczasieiwdanym
środowiskuzaordynarne,prostackie’.
Wintencjizawartejestlubbywadocelowedziałanie,równieżwsferzemilczenia.Jego
realizację,przybierającąturóżneformy,odnajdujemynawielupolachspołecznej
komunikacji.
Pozanajczęstszymidziałaniamiwwynikuzamierzonegoprzemilczenia,wieleinnych
jestwyrazemprotestuprzeciwkomuślubprzeciwczemuś:poczynającoddrobnych,
incydentalnychdozakrojonychnaszerokąskalę.Sątonaprzykład:
marszemilczenia
będąceznakiemgrupowegoprotestuprzeciwaktombestialstwa,wktórychwynikuginą
niewinni;
przerwyciszy
organizowanewpolskichszkołachnaznakprotestuprzeciw
zniewoleniuspołeczeństwaprzezwładzę,którawprowadziławPolscew1981r.stan
wojenny;postawaposławpolskimsejmie,którynaznakprotestumanifestacyjnie
natrybuniesejmowejmilczałprzezcałyczasprzeznaczonynajegowystąpienie.Jako
milczącąwiększość
określasięwPolscepo1989r.tęczęśćspołeczeństwa,któranie
spełniaobywatelskiegoobowiązkuinieuczestniczywdemokratycznychwyborach,
azatemniekorzystazprzysługującegojejprawagłosu.
Przytoczoneprzykładymilczeniajakoprotestudobrzeilustrująrównoległość,
azarazemprzeciwstawnośćwobecsytuacjizudziałemmówienia,głośnegomówienia,
anawetkrzyku,któresąnieodłącznymiatrybutamiprotestówspołecznychinnego
rodzaju.Czasynajnowszesprzyjajązbiorowemuprzeżywaniuiwyrażaniuemocji
–zarównowbardzogłośnychreakcjach(zwłaszczawwielkichwidowiskachiimprezach
muzycznych),jakteżwmilczeniu(najbardziejwyrazistymtegoprzykładembyłowspólne
zbioroweuliczneczuwaniepośmierciOjcaŚwiętego,JanaPawłaII,atakżepowtarzające
sięmilcząceczuwaniawrocznicęJegośmierci).
Odmiennąformąintencjonalnegomilczeniajestjegoudziałirolawharcerskiej
sprawności„Trzechpiór”.Milczeniejesttujednąztrzechprób,którympowinni(zawsze
zwłasnegowyboru)sprostaćmłodziludzie,świadomiekształtującyswoje
charaktery[26].
Jakwidaćmilczenieuczestniczywcałymcyklukomunikacjispołecznejnarówni
zmówieniem,wyrażasięwrozmaitysposóbiwrozmaitychformach.Przytym
niejednakowyjestudziałmilczeniawposzczególnychsytuacjachiokolicznościach:
wjednychbywarównorzędnyzmówieniem,winnych–jedyniejegotłem.Zawsze
jednakjestobecnejakopełnoprawnastronakomunikacjispołecznej.
Literatura
H.Buczyńska-Garewicz,
Milczenieimowafilozofii
,Warszawa1992.
I.Dąmbska,
Milczeniejakowyrazijegowartość
,„RocznikiFilozoficzne”1963,t.XI,
z.1,s.73–79.
I.Dąmbska,
Ofunkcjachsemiotycznychmilczenia
,„StudiaSemiotyczne”1971,t.II,
