Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gruprespondentów.Zastosowaniewywiaduiankietypozwalaodnajdywać
przyczynyzaistniałejsytuacji,obserwowanegostanurzeczy,podstawowe
stajesięzatempytanie:dlaczegotakjest?-odniesionedointeresującegonas
wycinkarzeczywistości.Ważnymograniczeniemwposługiwaniusiętymi
technikamipowinnabyćświadomośćbłędów,szczególnieczęstopojawiają-
cychsięwwywiadzie11,atakżeinnychkwestiizwiązanychzestosowaniemtej
techniki12.Badającypowiniendysponowaćwiedząmetodologicznądotyczącą
różnychrodzajówwywiadu,atakżekryteriówichstosowania.
Zkoleianalizadokumentówmazazadanieuzupełniaćdaneuzyskane
drogąobserwacjiiwywiadu/ankiety.Dokumentamitymimogąbyć:świade-
ctwa,dziennikiszkolne,zapiski,notatki,pamiętniki,kronikiitd.,wszystkoco
stanowidokumentacjęzaistniałychwydarzeńczyopisichprzebiegu,przeżyć
ichuczestnikówczyobserwatorów.
Kolejnątechnikąstosowanąwbadaniachedukacyjnychjesteksperyment.
Jakotechnikabadańspołecznychstosowanyodlat60.XXwiekuwprzeci-
wieństwiedowyżejwymienionychsposobówpoznawaniarzeczywistości
częstowywołujedyskusjezwiązanezetykąwprzeprowadzaniubadań,co
spowodowanejestwpływemwytworzonejsytuacjinazachowaniabadanych
iniebezpieczeństwemnaruszeniaichpodmiotowości.Wystarczyprzytoczyć
tutajbadanianaUniwersytecieStanforda,którychwynikirozpoczęłypowyższą
dyskusję,wzbudzającwątpliwości,czydlacelówpoznawczychwolnomanipu-
lowaćinformacją,czyjąśświadomościąioddziaływaćnadokonywanewybory.
Zwolennicyeksperymentówtwierdzą,żedoświadczenieeksperymentuotwiera
przestrzeńwiedzynatematzjawiskzachodzącychwnaszejpsychice,które
niemogłobyzostaćuchwyconeprzystosowaniuinnych,mniejinwazyjnych
technikwgląduwnaszezachowania.Przeciwnicystojąnastanowisku,że
człowiekjestnietylkoistotąspołeczną,aleprzedewszystkimpodmiotem,
odrębnymbyteminawetdlanajbardziejfascynującychodkryćniewolnonam
narażaćgonaskrajnedoświadczeniapsychiczne,któremogąstaćsięnaszym
udziałem,gdyeksperymentwymkniesięspodkontroli.
Wbadaniachedukacyjnycheksperymentzazwyczajstosujesięwcelu
porównaniastosowanychmetodnauczania,podręcznikówitp.,wówczasjest
onwolnyodwyżejzarysowanychzagrożeń.Eksperymentsłużyposzukiwaniu
odpowiedzinapytanie:jaksytuacjawychowawczamożesięzmienić,jeśli
11
J.Sztumski,Wstępdometoditechnikbadańspołecznych,PWN,Warszawa1984.
12
Patrzzasadawspółczynnikahumanistycznego,w:I.Bukraba,Znakizapytania,nKultura
iSpołeczeństwo”,nr3,1988.
18
