Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zbieraniezciszy.Oantologiipoezjiżydowskiej
19
oraznarodzinwspólnotyznakowej”14?Amożewwyraźnej
opozycjicentrumiperyferii,gdzie1)flcentralne”odnosić
siębędziedoliteraturypolskiej,aflperyferyjne”dopisanej
wróżnychetnolektachliteraturyżydowskiej;2)flcentralne”
wiązaćbędziemy–wedługokreśleniaArnoldaSłuckiego–
zflmetropoliami”
,tojestdominującymiośrodkamilitera-
turyikulturyżydowskiej,aflperyferyjne”zośrodkami
usamodzielnionymi,lecznieutrzymującymipozycjiflośrod-
kówwęzłowych”15.Wtymdrugimwypadkumielibyśmy
doczynieniazgeograficzniezorientowanąkulturąliteracką.
JakpisałStefanŻółkiewski:flLiteraturabywanarodowa,
kulturaliterackajednakwdużejmierzejestregionalna”16.
Kulturaliterackarozumianajakosocjologialiteratury,
odwołującasiędoróżnegotypudziałańlokalnychispo-
łecznychinterakcji,niewpływanahistorycznoliteracki
wizerunekliteratury.Możegodopełniać,modyfikować,
lecznieustanawiadlaniegoreguł.EugeniaProkop-Janiec,
powołującsięnakoncepcjępolisystemu,jakąsformułował
ItamarEven-Zohar,napisaławodniesieniudożydowskiej
publicznościliterackiejmiędzywojnia:flWobrębiewielo-
języcznejcałościpolisystemuzachodziłainterakcjapomiędzy
tworzącymigosystemamijęzykowymi”17.Inaczejmówiąc,
czytelnicyżydowscysięgalidoutworówwewszystkich
znanychsobieetnolektach(jidysz,hebrajskim,polskim),nie
preferującżadnegoznich,choćwzasymilowanej(świeckiej)
grupiepolskichŻydówdominowałanaturalniepolszczyzna.
Nieznaczytojednak,żewpolisystemiezachodząjakieś
14K.Dmitruk:Kulturaliteracka.W:Słownikliteraturystaropolskiej.
Średniowiecze-Renesans-Barok.Red.T.Michałowska,współudz.
B.Otwinowska,E.Sarnowska-Temeriusz.Wyd.2.popr.iuzupełn.
Wrocław–Warszawa–Kraków1998,s.427
.
15Zob.A.Słucki:Słowowstępneś,s.11–13.
16S.Żółkiewski:Obadaniudynamikikulturyliterackiej.W:Idem:Kul-
tura,socjologia,semiotykaliteracka.Studia.Warszawa1979,s.397.
17E.Prokop-Janiec:Pograniczepolsko‑żydowskie.Topografeiteksty.
Kraków2013,s.251.
