Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiagipsu
13
PoupadkuImperiumRzymskiegonastąpiłwyraźnyspadekwykorzystaniaspoiw
gipsowychwbudownictwieeuropejskim,adopoczątkuXIIwiekurozwijałosięraczej
budownictwodrewniane[3].
„Odkrycie”gipsuwEuropienowożytnejnastąpiłowIVwiekuwAngliiiFrancji[4].
Prawdziwyrozwójstosowaniagipsunastąpiłwśredniowieczu.Zaprawagipsowa
byłapowszechniestosowanawParyżuwX-XIIwiekuprzywznoszeniudomówmiesz-
kalnychiinnychbudowli.ZXIIwiekupochodząrównieżdobrzezachowanefragmenty
pierwszychposadzekgipsowych,zidentyfikowanychnaprzykładwkościelewIlsen-
burguwDolnejSaksonii.
ZaprawygipsowestosowanowXII-XIVwiekuwwielubudowlachgotyckichwznie-
sionychnaterenachobecnychNiemieciAnglii.NatomiastweWłoszechwtamtymokre-
siewykonywanogładzienakamiennychścianachipodłożapodfreski.WEuropieza-
czętowtedynawiększąskalęstosowaćwewnętrzneizewnętrznedekoracyjnemasygip-
sowe.Jakomateriałuwzmacniającegoużywanowłosia,zaśwceluszybszegowiązania
lubzwiększeniaplastycznościzaprawystosowanoróżnedodatki,jaksłód,mocz,piwo,
mlekoijaja.WXIVwiekuwpołudniowo-wschodniejAngliiużywanodekoracyjnego
tynkunakładanegopacką-zdobiononimzewnętrznepowierzchniebudynkówobi-
tychdrewnem.Byłatopewnaodmiananacinanego,kształtowanegolubmodelowane-
gozdobieniawykonanegozmasygipsowejlubmieszankizmielonegowapieniaigipsu.
WtymsamymokresieponowniewprowadzonodoEuropyterakotęistosowanojączę-
stoprzywykonywaniuzdobień[5].
WXVIwiekusztukatorzydziałającywBawariiwynaleźlinowy,bardzodekoracyj-
nytyptynkugipsowegostosowanywewnętrzach,zwanyscagliola(imitacjamarmuru).
Składałsięonzgipsubudowlanego,klejuzwierzęcegoorazbarwnikówibyłużywany
jakoimitacjakolorowegomarmuruizdobieńzkamiennejintarsji.Czasemdodawano
piaseklubpyłmarmurowyorazwapno.WtymsamymstuleciuwłoscyartyściwNiem-
czechwprowadzilitechnikęsgraffito-wielobarwnytynkwarstwowy,łączącjązmo-
delowanymstiukiem.Technikętęwykorzystywanojużwstarożytnościizostałaopisa-
naprzezGiorgioVasariegojakoszybkaitrwałametodadekorowaniafasadbudynków.
Warstwyróżnobarwnegotynkunakładanonaścianę,anastępniezdrapywanogórną
warstwęwedługokreślonegoprojektu,odsłaniająckolorpodspodem[5].
Sztukateriagipsowa(wyprawystiukowepolerowane,rzeźby)rozwinęłasięszero-
kowrenesansie.Zidentyfikowanoliczneprzykładystosowaniatakichwyrobów,szcze-
gólniewHiszpaniiiweWłoszech.WXVIIwiekuwykonywanoróżnerodzajedekoracji
gipsowych,stosowanychwewnętrzach.Stiukmarmurowybyłtosztucznymarmurwy-
konanyzgipsu(czasemzdodatkiemwapna),barwników,wodyikleju.Innąformąimi-
tacjimarmurubyłotzw.stuccolustroalbostuccolucido,czyligładźstiukowa,wprzy-
padkuktórejnakładanocienkąwarstwętynkuwapiennegolubgipsowegonapodkład
wapienny,zaśbarwnikirozprowadzanopopowierzchnimokregotynku[5].Zkońcem
XVIIwiekuodnotowanobardzodużyrozwójstosowaniagipsuweFrancji.Byłotoskut-
kiemzarządzeniaLudwikaXIVz1667roku,którywrokpowielkimpożarzewLondy-
