Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wobecjednostekuznanychzadewiacyjnejesticheksterminacja.Wczasie
IIwojnyświatowejosoby,uktórychrozpoznanobądźtylkopodejrzewano
chorobępsychiczną,zostałypoddanezagładziewpierwszejkolejności(po-
dobnie-osobydoświadczająceinnychformniepełnosprawności)
27
.Wtym
kontekścieeliminacjajednostekuznawanychzadewiacyjnestanowiwyraz
skrajnieodhumanizowanejflracjonalności”
28
,niechlubnejkartyhistoriimo-
dernizacjiświatazachodniego
29
.
kowalipracęDieFreigabedervernichtunglebensunwertenLebens(flWydaniezniszczeniuistot
niewartychżycia”),wktórejprzedstawiająargumentynarzeczpozbawieniażyciajednostek
będącychflbalastem”dlaspołeczeństwawyniszczonegoprzegranąwojną.Autorzywzywa-
lidoporzuceniaflprzesadnegohumanitaryzmu”wimięflwyższejpaństwowejmoralności”
wprzekonaniu,żeegzystencjaindywidualnajestbezwartościowawobecinteresówcałości.
14lipca1933r.wdekrecieozapobieganiugenetyczniechoremupotomstwu,IIIRzeszajedynie
skodyfkowałaidee,któreoddłuższegoczasubyłyobecnewspołeczeństwie.Jeszczeprzed
ogłoszeniemw1935r.rasistowskichustawnorymberskichprzymusowowysterylizowano
30tys.ludzi,ado1945roku-400tys.osóbchorującychnaschizofrenię,depresję,epilepsję,
uzależnionychodalkoholu,atakżeniewidomych,głuchoniemych,chorychnagruźlicę,sy-
flisitryperorazubezwłasnowolnionychprzezsąd.JakpiszeAdamKrzemiński,wystarcza-
ło-prawnieimedyczniekompletnienieostre-pojęcieflmoralnegodebilizmu”byuzasadnić
wyroksterylizacji.Zob.A.Krzemiński,Sekspodokiempaństwa,flPolityka”10.09.2005,nr36
(2520),s.66-68.Por.Z.Jaroszewski,ZagładachorychpsychiczniewPolscewlatachwojny.Wpięć-
dziesięcioleciezbrodni,(w:)Z.Jaroszewski(red.),ZagładachorychpsychiczniewPolsce1939-1945,
WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1993;Y.Ternon,S.Hellman,Eksterminacjachorych
psychiczniewIIIRzeszy.OdteoretykównarodowosocjalistycznychdopraktykówzSS,tłumaczenie
E.Baumritter,PaństwowyZakładWydawnictwLekarskich,Warszawa1974.
27Jużprzedwojnąistniałgotowyplanwymordowaniachorychpsychicznie,któryodwrześnia
1939rokubyłsystematycznierealizowany.OdpoczątkuIIwojnyświatowejmordowanopa-
cjentówpolskichszpitalipsychiatrycznych,naktórychmiejsceprzywożonopacjentówzNie-
miec,którychczekałtensamlos.Ibidem.
28ZdzisławJaroszewskiwpracyZagładachorychpsychiczniewPolscewlatachwojny.Wpięćdzie-
sięcioleciezbrodniodwołujesiędosprawozdaniaDiebishergeleisteArbeitderAktion(flPracawy-
konanadotychczaswramachAkcji”),zktóregowynika,żewlatach1940-1941zamordowano
70273chorychpsychicznie(cowsprawozdaniunazwanofldezynfekcją”).Wdokumencie
tymznalazłysięnastępującewyliczenia:fl(ł)przyjmując3,5markijakodziennywydatekna
jednegopacjenta-uśmiercenie70273chorychdałorocznie88543980marekoszczędności,
aprzyjmując,żechorzycipozostalibywszpitalachprzez10lat,oszczędnościtewyniosły-
by885439800marek.Obliczonoteż,żecipacjenciwciągu10latzjedliby33731040jaj,
awymordowanieichdałooszczędności3710414mareki40fenigów,zaoszczędzonorównież
88540040kgjarzyn,codało13281606marekoszczędności,posobniebyłozchlebem,mąką,
masłem,seramiisolą”.E.Brandt,DiebisherArbeitderAktion,NationalArchivesandRecords
DataService,MicrocopyNoT.1021.RecordGruopNo.242/338,RollNo.:Zbiórmikroflmów
aleksandryjskich,daneArchiwumGłównejKomisjiBadaniaZbrodniHitlerowskichwpolce
(GKBZHwP),cytza:Z.Jaroszewski,op.cit.,s.18.
29JakpiszeKlausDörner,flZhistorycznegopunktuwidzeniauprzemysłowieniespołeczeństw
Europyłączysięzprocesemzewnętrznejiwewnętrznejkolonizacjiświata.Zjednejstrony
próbowałyoneresztęświataprzemienićwkolonięipodzielićmiędzysiebie,częśćżyjących
ludzitamwytępić,częśćzmusićdoniewolniczejpracy,aczęśćwykorzystaćjakorynekzbytu;
35
