Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Rolespołeczne
Ztejperspektywymertonowskizestawróljestjednąisamąrolą
odgrywanąwróżnychokolicznościachiwobecróżnychpartnerów.
Zainteresowaniekoncepcjąrolizestronysymbolicznegointerakcjo-
nizmułączysięznazwiskiemG.H.Meada,którydokonałprzełomu
winterpretowaniuwłaściwościinterakcjispołecznej.Założyłon,żebio-
logicznasłabośćorganizmówludzkichwymuszananichstałą,wzajem-
kooperacjępodejmowanąwceluprzetrwania.Jednostkiprzystoso-
wująsiędosiebieiwspółpracujązesobą,cowefekcieprowadzido
powstaniaspołeczeństwa.Zorganizowanedziałaniemożebyćutrzyma-
newyłączniedziękidwómkluczowymprocesomjaźniiumysłu.Mead
stworzyłperspektywęteoretyczną,któradodziśstanowiodniesieniedla
większościteoriiinterakcjonistycznych.Nieudałomusięjednakustalić,
jakuczestnictwowstrukturzespołecznejkształtujepostępowaniejed-
nostki,wjakisposóbonasamanastrukturęwpływa.Wsocjologii
ugruntowałosięprzekonanie,żetowłaśnierolajestkluczowympoję-
ciemłączącymjednostkizestrukturąspołeczną.
Wlatach19201939zintensyfikowanowysiłkizmierzającedolep-
szegozrozumieniatejproblematyki,akierunektenstałsięznanyjako
teoriaroli.DoprzedstawicielitegokierunkuzaliczasięR.Parka,
J.MorenoiR.Lintona.Teorierolispołecznejkoncentrująsiębądźna
zagadnieniustrukturyspołeczeństwalubgrupy,któraujmowanajest
jakokonfiguracjarólspołecznych,bądźnaanalizachspołecznejosobo-
wościczłowiekakształtującejsiępodwpływemoczekiwańireakcjize
stronyinnych,awynikającychzokreślonychrólspołecznych3.DTeorety-
cyroliróżniąsięmiędzysobącodozałożeńprzyjmowanychjakopodsta-
wakoncepcji,tzn.naogółjednomyślnicodoopcjifilozoficznejime-
todbadawczych.Wwiększościwersjiteoriirolizakładasię,żegłównymi
generatoramiróloczekiwanianabywaneiutrwalaneprzezdoświadcze-
nie,uświadamianeprzezjednostki.Oznaczatopostulowanieprzezteorię
rolimodelurefleksyjnegoispołecznieświadomegoaktora.Wynikiemta-
kiegoprzekonaniajestzbliżeniemiędzyteoriąroliainnymiorientacjami,
którestawiająnapierwszymplanieproblemyświadomości.Należądo
3M.Łoś:DRolespołeczne”wnowejroli,[w:]E.Mokrzycki,M.Ofierska,J.Szacki
(red.):Ospołeczeństwieiteoriispołecznej.KsięgapoświęconapamięciStanisławaOssow-
skiego,Warszawa:PolskaAkademiaNauk,KomitetNaukSocjologicznych,Państwowe
WydawnictwoNaukowe,1985,s.125.