Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ONTOLOGIARYNKU
23
wa.Niezbędnąprzesłankąpowstaniadziewiętnastowiecznegobrytyjskiego
wolnegorynkubyładokonanadziękisilepaństwaprywatyzacjagruntówgmin-
nych”
18.
Znaczenieograniczeńspołecznychwgospodarcedostrzegaekonomiain-
stytucjonalna,awszczególnościjejczołowyprzedstawiciel,jakimbezwąt-
pieniajestD.C.North,któryzR.Thomasemdowiódł,żeźródłemnwyjątko-
wegosukcesuekonomikeuropejskichpoupadkufeudalizmusązwiązkimiędzy
politykąfiskalnąpaństwnarodowychiprawamiwłasności”
19.Zmiennainstytu-
cjonalnabyłaichzdaniemdziełempaństwa,którejestzdolneokreślićiwcielać
wżycieprawawłasnościmniejszymkosztemniżspontanicznegrupy.Zna-
czenieinstytucjiwspołeczeństwiepodkreślaD.C.Northwsamejdefinicjigło-
szącej,żesątoregułygryspołecznejalbobardziejnformalniewynalezione
(devised)ograniczenia,którekształtująludzkieinterakcje.Wefekcieone
określająstrukturybodźcówdowymianywsferzepolitycznej,społecznej,eko-
nomicznej”
20.Ograniczenialudzkichdziałańmogąmiećrównieżcharakter
antybodźcowy,czegodowiódłsamD.C.Northidlategodefinicjaniepowinna
zawieraćtwierdzeń,którychnależydowieść.Każdeograniczeniejestponadto
względne,gdyżzależyodintencjipodmiotu,podobniezresztąjakniezamie-
rzoneefekty.Innymisłowy,instytucjeformalne,wprzeciwieństwiedokultury,
sąefektemkonstruktywnychdziałańpaństwaidlategosąinstrumentalniepod-
porządkowaneosiągnięciupewnychcelówwokreślonychdziedzinachżycia
społecznego.Normatywnywymiarinstytucjispołecznychodzwierciedlazatem
adekwatniedefinicjesformułowaneprzezP.Sztompkę,żejestton(…)zbiór
regułzwiązanyzokreślonymkontekstemspołecznym,realizującypodobne
istotnefunkcje”
21.Kontekstspołecznywtejdefinicjioznaczadziedzinężycia,
czyliprzedmiotyisytuacje,doktórychteregułysięodnoszą.Instytucjonaliza-
cjaregułzależyodkontekstu,awszczególnościodoczekiwanejprzezspołe-
czeństwofunkcji.Jestrzecząoczywistą,żefunkcjerynkusąinneniżfunkcje
jegofundamentów.Instytucjerynkowetworząokreślonyporządeknormatyw-
ny,
który
jest
ostatecznie
umocowany
w
bytach
idealnych,
czyli
prawachekonomiilubwartościach.Wnajogólniejszymujęciuładinstytucjo-
18J.Gray:Op.cit.,s.430.
19D.C.North,R.Thomas:TheRiseoftheWesternWorld.CambridgeUniversityPress,1973,s.97.
20D.C.North:Institutions,InstitutionalChangeandEconomicPerformance.CambridgeUniversityPress,s.3,
cyt.zaJ.Godłów-Legiędź:Współczesnaekonomia.Kunowemuparadygmatowi?Wydawnictwo
C.H.Beck,Warszawa2010,s.67.
21P.Sztompka:Op.cit.,s.265.
