Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
MironKłusak
1.Sprawiedliwośćwwarunkachspołeczeństwa
obywatelskiego
Sprawiedliwośćjestwymogiemważnymdlakażdegoporządkuspołecz-
nego.Dotyczywzbudzającejwielekontrowersjikwestiidostępudozasobów
iuprawnień,któryweryfikujesięracjonalnie,jeślirespektowanajestzasada
udziałuzasłużonego,bochodzioracjonalneisprawiedliwerozłożenieciężarów
ikorzyści,zczegowynikająspołecznepodziały.Wieleuwagipoświęcilitemu
AmartyaSen,WillyKymlicka,MarthaNussbaumczyJohnRawls,którego
nTeorięsprawiedliwości”uważasięzajednoznajwybitniejszychdziełXX
wiekuzobszaruhumanistykiinaukspołecznych.Zajmującsięteoriąspra-
wiedliwości,czemuznakomiciesłużyRawls,należyrównocześniestudiować
teoriękonfliktuwjejwymiarachpraktycznych,codoskonaleprezentujeRalf
Dahrendorf,autornKonfliktuspołecznego”.Brakskutecznegoreagowaniana
nierównowagęikonfliktprowadzidoryzykakonfrontacji,czemuskutecznie
możezapobiegaćpaństwoprawa,mająckutemuwszelkieniezbędneinstrumen-
tarium.Brakskutecznejreakcjinakonfliktprowadzidochaosuizwyklekończy
siękoniecznościąużyciasiły.Zwyklewtakichsytuacjachposzukujesięroz-
wiązańpolitycznych,korzystajączdoświadczeńdefiniowanychnagruncie
teoriipolitykiczyteoriikonfliktu.Rawlsuważa,skłaniającsiękuzdrowo-
rozsądkowemupodejściu,żesprawiedliwośćjestpierwszącnotąinstytucjispo-
łecznychinależyjąrozumiećjakobezstronność
2.Przytakimpodejściuzaleca
jeszczeczystośćserca,cowydajesiętrudnedoosiągnięciawrzeczywistości
realnej,tymbardziejżeRawlsnieprecyzuje,coprzeztorozumie.Definiowany
przezniegowymógprzeznaczaniamaksimummożliwychśrodkównaspo-
łecznąsprawiedliwośćizwiększanienakładówwmiarępodnoszeniapoziomu
dobrobytuwydajesięsensownąformułą,którapozwalanaadekwatneinterpre-
tacje,aczkolwiekRawlszauważa,żeprzydefiniowaniujakichkolwiekzasad
czyregulacjiniedasięuniknąćarbitralności,cojestnaturalnąsytuacjąwod-
niesieniudonormireguł.
Merytoryczniepodobnąformułąjestsprawiedliwośćfunkcjonalna
AndrzejaWalickiego,któryrównieżproponujewzrostnakładównacelespo-
łecznewmiaręwzrostuzamożności,cozwiększyspołecznądrożnośćwdo-
2J.Rawls:Teoriasprawiedliwości.WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2009,s.823.
