Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdziałpierwszy
.Potrzebaprzekładu
Mimoniewielkiejofertywydawniczejwtymzakresie,czasopisma
literackie,wydawnictwaniskonakładoweiwydawnictwainternetowe
publikująutworypisarzyipoetówsłoweńskich,chorwackich,bułgar-
skich,serbskich,słowackichiczasemmacedońskich(podtymwzglę-
demwPolscenajlepiejprzedstawiasięsytuacjaliteraturyczeskiej).Przy-
czynytakiegostanurzeczysąbardzozłożone.Wpływmająnaniego
uczestnicykomunikacjiwprzestrzeniprzekładu:autor,tekst,tłumacz
ipublicznośćczytająca,którychłączykoniecznośćciągłegodokonywa-
niawyboru.Zasadniczoróżnisięjednakwybórautora,obecnywzamy-
śledziełaiwpisanejwtekstDhipotezieinterpretacyjnej”7,odwyborów
tłumaczaipublicznościczytającej.Należałobywięcspojrzećnaobec-
nośćprzekładówwkulturzerodzimejzpunktuwidzeniatłumacza:jego
wyborów,strategiitranslatorskichiautorskichkompetencjiwperspek-
tywiepublicznościczytającej,którawybierawyłącznieztego,cootrzy-
mujedodyspozycji.
Wukładziekomunikacyjnym,wjakimfunkcjonujeprzekładjakopro-
cesiprzekładjakowytwór,wtajemniczonymisąniewątpliwietłuma-
cze,adysponentamidopuszczającymiichwytworydoudziałuwżyciu
literackimkulturysekundarnej—wydawcy.Odtegoprostegopodziału
sąjednakwyjątki,gdywydawcajesttłumaczemlubmadoświadczenie
translatorskieiwiedzętranslatologiczną,amimotowystępujebariera
międzyichdziałaniami,wynikającazodmiennejocenyoczekiwańczy-
telnikaprzekładu,jegowiedzy,wrażliwościczyotwartościnato,coobce,
tzn.inne.Bardzoczęstowydawcy,niekiedywbrewpierwotnejdecyzjitłu-
macza,dążądoprzystosowaniaoryginałudowzorcówrodzimychwimię
poczytnościprzekładuizwiększeniapopytuczytelniczego,cowypa-
czaobrazautoraijegodzieła,atakżedziałaodwrotnie:rozczarowuje
odbiorcę,ponieważpozbawiagoprzyjemnościzaskoczeniainnością,tym,
coniewypowiedzianedotądwjegojęzyku.Wtensposóbpotrzebapopu-
laryzacji,zaobserwowanarównieżpostronietłumacza,niedajepozytyw-
nychefektówwkomunikacjimiędzykulturowejiwzajemnymzrozumie-
niu,którestanowipodstawowąmotywacjęprzekładów.
Tłumaczliteracki(oczywiście,jakomodelidealny)jestwtajemniczo-
nym,leczniezwyklerzadkobywadysponentemtajemnicy,doktórejsię
zbliża,ponieważniemapotrzebnychdotegocelunarzędzimarketingo-
wych.Doniegonależyartystycznewykonanieprojektujużgotowego.
Stanowiniedoskonałeidlategowłaśnienajlepszemedium,dziękiniemu
bowiemmożliwajestkomunikacjamiędzykulturowa,opartanietylko
nawielościróżnychkulturwjednejprzestrzenijęzykowej,lecztakżena
7U.Eco:Lectorinfabula.Tłum.P.Salwa.Warszawa,PIW,1994,s.134—zapoży-
czamterminDhipotezainterpretacyjna”.
