Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dysponenciiwtajemniczeni
21
wzajemnymichprzenikaniu,coWolfgangWelschnazywatranswersal-
nością8.
Transwersalnośćtłumaczapoleganaumiejętnościprzekraczaniagranic
własnychprzyzwyczajeńkulturowychiczytelniczychtak,bymógłznaleźć
sięwewnątrzświataprzedstawionego,uczuć,sposobówmyśleniaiwartości
obecnychworyginale.Dlategoważnyjestdlaprzekładuetapdewerbalizacji
oryginału,wktórymwytwórjeszczenieistniejewpostacinapisanegotek-
stu,leczjestjużgotowywumyśletłumacza,awięcegzystujepotencjalnie.
Wiedząotymtłumaczelubintuicyjnieodczuwająwagętegomomentucza-
sowego,wktórymjestto,czegojeszczeniema.TadeuszKomendanttakpisał
oswymdoświadczeniutranslatorskimztwórczościąBataille’a,którewyma-
gałonietylkowiedzyfilozoficznej,lecztakżeprzyjęciainnejperspektywy
widzeniaprzezzanurzeniesięwBataille’owskiejotchłanimentalnej.Tylko
przekroczeniegranicjednostkowejikulturowejwrażliwościorazprzyjętych
torówmyśleniapozwoliłotłumaczowi/tłumaczomzasygnalizowaćzwią-
zekmiędzyHistoriąokaczyBłękitemniebaainspiracjąmyślamideSade’a,
Hegla,NietzchegoiHeideggerawegzystencjalistycznychesejachBataille’a:
[…]JeśliistotnieBataillepiszezgłębiwłasnegogrobu,oddanietegopo
polskuwymagaprzyjęciapodobnejperspektywy.[…]wgłowiewiro-
wałyfragmentyzdańBataille’a,niedawałymożliwościspoczynku,
skazywałynamęczarnie.[…]Byłojakgdybytak:jeślipisaniezażegnuje
szaleństwo—DDopisaniazmuszamnie,mamwrażenie,lęk,bymnie
oszalał”—wówczas,wmoimprzypadku,niezbędnydemontażtego
pisaniaowoszaleństwowyzwalał)9.
BataliaKomendantaoBataille’abyłabataliąoautoraijegotekst,co
wymagałoodejściaodograniczeńosobniczychikulturowych.
Wyjątkowośćtłumaczawynikazjegosytuacjiizajmowanegomiejsca
wprocesiekomunikacyjnym,jegokompetencji,należącychdowarunków
koniecznych,atakżezautorskichwłaściwościjegopracy,albowiemprze-
kraczaonnormyzwykłegowykonawstwa.Próbyokreśleniapoetykiprze-
kładu10czybudowaniejegoteorii11orazpytaniaodominantętranslatolo-
8Por.W.Welsch:Racjonalnośćirozumdzisiaj.Osytuacjiobecnej:dwiewersjepoże-
gnaniazrozumem.W:Filozoficznekontekstyrozumutranswersalnego.Cz.2.Red.R.Ku-
bicki.Poznań,FundacjaHumaniora,1998,s.11—30—natematrozumieniaterminu
Dtranswersalny”.
9T.Komendant:BataliaoBataille’a.DLiteraturanaŚwiecie”1985,nr10,s.277—
278.
10Por.E.Balcerzan:Poetykaprzekładuartystycznego.W:E.Balcerzan:Literatura
zliteratury.Katowice,DŚląsk”,1998—jakorozszerzonewcześniejszerozważaniaautora.
11Por.m.in.:Z.B.Kielar:Tłumaczenieikoncepcjetranslatoryczne.Wrocław,Zakład
Narodowyim.Ossolińskich,1988;M.Adamczyk-Garbowska:Polskietłumaczeniaan-
