Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DRUGIOBIEGWYDAWNICZYWPOLSCE
–UWAGIWSTĘPNE
Celemniniejszejpracyjestpróbaopisuzjawiska,jakimbyłopublikowanietekstów
otematyceczeskiejwpolskimdrugimobieguporoku1968.Ponieważzjawiskotoodno-
sisiędonieoficjalnegoruchuwydawniczegowPolscewokresieistnieniaPRL,niemoż-
narozpocząćanalizyczeskichpublikacjibezkrótkiegowprowadzeniadotyczącegoistoty
drugiegoobiegu,przyczynjegopowstania,cechcharakterystycznychitp.Byłtobowiem
ruchspecyficzny,nierozerwalniezwiązanyzsystemempolitycznympanującymwów-
czaswPolsceiEuropieŚrodkowo-Wschodniej,irówniecharakterystycznybył
wzwiązkuztymwybórtekstów,jakiebyływnimpublikowane.Byłytoprzedewszyst-
kimutwory,któreniemogłyukazaćsięwoficjalnymobieguzróżnychpowodów,głów-
niepolitycznych,alenietylko,byływśródnichnaprzykładtekstyzbytśmiałeobycza-
jowo,niepasującedooficjalniepropagowanejsocjalistycznejmoralności.
Proponowanyprzezemnietematniesiezesobąkilkaproblemów,którenależyomó-
wićnawstępie.Przedewszystkimdotyczytoramczasowych–wydawaćbysięmogło,
żerok1968niestanowiodpowiedniejgranicyczasowejdlawydawnictwdrugiegoobie-
guwPolsce,jakożeniezależnyruchwydawniczyrozwinąłsięwnaszymkrajuwpełni
dopierowdrugiejpołowielatsiedemdziesiątych.Mimowszystkojednakwodniesieniu
dopublikacjidotyczącychCzechiprzekładówliteraturyczeskiejroktenjestmomentem
naderistotnym;towłaśniewydarzenia,jakierozegrałysięwtedywCzechach,wpłynęły
zdecydowanienazainteresowaniepolskichopozycjonistówCzechosłowacją,jejkulturą,
życiemspołecznymipolitycznym.Rok1968byłszczególnywhistoriiobunarodów,
wPolscedoszłodowydarzeńmarcowych,wCzechachpróbowanowprowadzić„socja-
lizmzludzkątwarzą”,cozakończyłosięinwazjąwojskUkładuWarszawskiego
zudziałempolskichżołnierzy.Wydarzeniatemiałyniewątpliwywpływnakształtowanie
sięśrodowiskopozycyjnychwobukrajach,szczególniewCzechosłowacji.„Dvatisíce
tankůsicepfeválcovalynašenámćstívsrpnu1968,avšaktotoklíćícísemínkorozdrtit
nemohly.OdtudjemožnésivysvćtlitspolećenstvíCharty.(...)Krokzakrokemrozšifov-
anýprostorsvobodyarozrůstajícíseparalelnípolissnastupujícímladougenerací.(...)
vedlvdćjinnémokamžikurozkládájícíhosesovćtskéhoblokuklistopadu1989.Paralelní
polisserozrostlavpolisobecnou”1.Ścisławspółpracatychśrodowiskwlatachpóźniej-
1Z.Rotrekl,Literatura,vězení,doba,w:Literatura,vězení,exil,Praha1997,s.21.„Dwatysiąceczoł-
gówprzewalcowałynaszeplacewsierpniu1968,jednakniemogłyzmiażdżyćtegokiełkującegoziarenka.
