Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wyobraźniaakwatyczna
motywy(katalogichobejmowałbymiędzyinnymiżeglugę,łódź,statek,pły-
nięcie,nurkowanie,chrzest,potop,obmycie,wodystojąceiwodypłynące,
małezbiornikiwodneiogromnemorza,wodyczysteiwodyzatrute,źródła,
studnieifontanny)inaprzypisywanewodzienajistotniejszesensysymbolicz-
ne(życiaiśmierci,odrodzeniairegresu,oczyszczenia,kobiecości,miłości).
Czytakieujęcieobejmujechoćbynajważniejszegrupyobrazówiznaczeń
młodopolskiejwyobraźniakwatycznej?Jeżelinie,chciałobysiępowiedzieć
coś,cobyłobychoćbyczęściowymusprawiedliwieniem:niełatwojest,według
Mickiewiczowskiegosformułowania,nrozeznaćmyślwód”3,bowodypoety-
ckie,podobniejakterzeczywiste,sązeswejistotyniewyczerpane.
„Rozdzierającysmutekwody”4
Motywyakwatycznewfunkcjinastrojotwórczej
Odnajdawniejszychczasówwodajestżywiołemsmutku,melancholii,atakże
wspomnieńikontemplacji.Nasuwamyślioprzemijaniu,onieskończoności,
ośmierci.GastonBachelardpisze:
Trudnosiędziwić,żedlatakwieluludziwodajestżywiołemparexcellencemelan-
cholijnym.Araczej,byposłużyćsięokreśleniemHuysmansa,wodatożywiołmelan-
cholizujący5.
SmutnykrajobrazakwatycznypojawiasięwpoezjiMłodejPolskiszcze-
gólnieczęsto.Zastępujebezpośredniewyznaniadotyczącenstanuduszy”,sta-
nowitłowielusytuacjilirycznych,któremająwywołaćuodbiorcynastrój
melancholii.WwierszuLeopoldaStalazatytułowanymwłaśnieMelancholia
czytamy:
Nagie,odartezzwiędłychliścidrzewa
Stercząkuniebumilczącąrozpaczą.
Wdalinurtstawugłuchosięprzelewa,
Szuwaryjakąśskargąłzawąpłaczą
3CytatzwierszaMickiewicza:nWsłuchać[się]wszumwódgłuchy,zimnyijednaki/Iprzezfale
rozeznaćmyślwódjakprzezznaki”,posłużyłM.Maciejewskiemujakotytułjegopracy:„Rozeznaćmyśl
wód...”(Glosydolirykilozańskiej),nPamiętnikLiteracki”1964,z.3.
4K.Przerwa-Tetmajer,Zbrzegu[w:]tegoż,Poezje,Warszawa1980,s.501.Dalejdotegowydania
odsyłaskrótT.Ponadtozastosowanonastępująceskrótylokalizacyjne:KB–W.Korab-Brzozowski,Utwory
zebrane,oprac.M.Stala,Kraków1980;M–T
.Miciński,Poezje,oprac.J.Prokop,Kraków1980;RL–W.
Rolicz-Lieder,Wybórpoezji,Kraków1962;S–L.Stal,Poezjezebrane,t.1,Warszawa1980.Liczbypo
skrótachwskazująstronice.
5G.Bachelard,dz.cyt.,s.164.
14
