Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
MówiącoskąpymplonieliterackimdotyczącymChrobrego
trzebajednakwspomniećlegendy,jakiekrążyłypostarychkroni-
kach.NajbardziejznichznanajesthistoriaoSzczerbcu:
[Powiadają,żeaniołwręczyłBolesławowimiecz,którymzBożąpomocą
zwyciężałswoichwrogów.TenmieczkrólaBolesława,danymuprzezanioła,na-
zywająSzczerbiec,gdyżwkraczającnaRuśnawezwanieanielskiekrólpierwszy
uderzyłmieczemwzłotąbramę,zamykającąruskiemiastoKijów,odczegomiecz
doznałnieznacznegouszkodzenia,którepopolskunazywasięszczerbą.](Kronika
Wielkopolska,1970,s.18;oryg.:Sczirbecz,sczirbina,Russia,Kyiov)
Wiemy,żewXVw.nazwiskoChrobregonależałojużdoka-
nonuelementarnejwiedzyhistorycznej.Otwieraonokatalogkrólów
PolskipióraWładysławazGielniowawincipicieAuctorPolonorum
RegniBoleslausdictusChabri.Jestto24linijkowyabecedariuszna-
pisanyprzeztegowybitnegopoetębernardyńskiego„dlapotrzebdy-
daktycznych,dlastudiumprzyklasztornego”.(Wydra1989,s.195).
Zpewnościąnazwaniego„twórcąkrólestwa”(auctor)niewzięłosię
stąd,żepotrzebnybyłjakikolwiekepitetnaliteręA.
Św.Stanisław.WczasachWładysławazGielniowa(zm.
1505)pierwszoplanowajestjużpozycjadwu„narodowychświętych”
—WojciechaiStanisława,zrosnącąjednakpozycjątegoostatniego,
jakoPolakaibiskupastołecznegoKrakowa.Inniświęciiświętenie
uzyskująjużrangiogólnonarodowej(przeglądy:Witkowska1974,
Starnawski1993).
WładysławJagiełło,wyruszającnawojnęprzeciwKrzyżakom(belloPru-
tenicocontraGermanos)zobaczyłnaprzeciwkosiebiezbrojnegogeniusza,którego
wziąłzaświętegoStanisława.Zufnościątedyrozpocząłwojnę,wktórejjakwiado-
mozwyciężyłioswobodziłPrusyodniewdzięcznychtyranów.(Goślicki1568,wyd.
pol.2000,s.451)
WszystkoniemalwkulcieStanisławajestinneniżwprzypad-
kuWojciecha,iniejednapowstajewątpliwość—jakmożliwesątak
skrajnieróżnedrogidoświętości.Okazujesię,żecelmożeuświęcać.
OilebiografiaWojciechajaknaoweczasyznanajestdośćdobrze,to
oStanisławienicpewnegoniewiadomo.Okolicznościśmierciotacza
jakaśstrasznatajemnica,któramusiałauniemożliwićnatychmiastowy
rozwójkultu—byłbyonnaturalnymnastępstwemczegoś,copóźniej
22
