Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
Wojciecha,ajeszczewiększąjegokanonizacjaikult.Chrobry—jak
sięwyraziłjedenzhistoryków—wykorzystałpolityczniepracędwu
świętych,jednegowygnanegoprzezCzechów(Wojciecha),drugiego
wyśmiewanegoprzezcesarza(BrunozKwerfurtu).
Wzwiązkuzpierwszymznich,Wojciechempowstał
stosunkowobogatyplonhagiograficzny:Vitaprior(998–999,
Żywotpierwszy),Vitaaltera(1004,Żywotdrugi).Obydwazo-
stałynapisanewRzymie:pierwszyzapewneprzezwłoskiego
benedyktynaJanaKanapariusza,napodstawierelacjiWojciecho-
wegobrataRadzima/Gaudentegoorazwiedzywłasnejiwspół-
braciklasztorunaAwentynie.DrugiżywotspisałNiemiecBruno
zKwerfurtu.OnteżbyćmożestworzyłzaginionyopisWojcie-
chowegomęczeństwa,któryprawdopodobnieczytałGall,aktóry
zapewnebyłpodstawąnarracjiorganizującejprogramobrazowy
DrzwiGnieźnieńskich(ok.1180).Niemajasności,czytymtrze-
cimtekstemniebyłarzecznapisanawnastępnympokoleniuwPol-
sce,poktórejzachowałsięskrótzwanydziśPasjązTegernsee.
Podstawowystanwiedzyiwczesnąpostaćkultuśw.Wojcie-
chaodzwierciedlasekwencjaDesanctoAdalbertooincipicieHac
festadietotagratuleturPolonia(Tegoświątecznegodniacałasię
cieszyPolska),dającasiędatowaćok.r.1100,azachowanawgnieź-
nieńskimmszale(ok.1300;Kowalewicz1967,s.40).Kolejnyżywot
oincipicieTemporeillo(Onegoczasu)powstałwedługLabudynajpierw
wGnieźnie,wzwiązkuzfundacjąDrzwi(tj.ok.1180;Labuda2000,
s.276),poczymok.1260otrzymałdziśznanąredakcjęwTrze-
mesznie,pierwszymmiejscuformalnegokultuWojciecha.Jużów
żywotprzybrałpełnąkanonicznąpostaćwłączającdobiografiiob-
szernedziejepośmiertne:vita,passio,miracula,translatio(żywot,
męka,cuda,translacja[tj.przeniesienieszczątkówdorelikwiarza]).
Kompletujezaśdotychczasowedane„definitywna”biografiaświę-
tego(włączonadokolekcjihagiograficznejtypuLegendaAurea)
oinc.InpartibusGermaniaelocusest(Wkrajachgermańskichjest
miejsce);jejdużyosobnydziałstanowiąwwiększościpowtórzone
cuda,określaneniekiedyosobnymtytułemMiracula,alboCuda
św.Wojciecha.Biografiatapowstałapokanonizacjiśw.Stanisława
wceluwzmocnienia
kultuWojciecha,względniezagrożonego
przezszerzącysiękultkrakowskiegobiskupa-męczennika.
12
