Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzechproboszczówwjednejparafii.Studiumoduchowieństwie…
23
PrzykłademmożebyćImielno,własnośćigniazdorodowePorajów-Różyców,
którerównieżmożemyłączyćzvitaecanonicae
26
.Wątpliwe,abyChrzanów
byłsiedzibądworuksiążęcego,alemogłasiętutajznajdowaćsiedzibakomesa
grodowegobądźośrodekdóbrrodowych,wktórymistotnemiejscezajmował
kościół
27
,spełniającytakżefunkcjeideologiczne,podnoszącyprestiżrodzi-
nywłaściciela.Przyobecnymstanieposiadanychźródeł,niewiedząc,czy-
jąwłasnościąbyłChrzanówniemaldokońcaXIVwieku,możemyjedynie
przypuszczać,żeistniałatutajgrupakanonicka,przyczymprzypuszczeniate
podpartesąwiarygodnymiargumentami.Zafundacjąkanonickąprzykoście-
leśw.Mikołajaprzemawiarównieżfaktfunkcjonowaniakasztelanii.Podob-
neprzypadkiodnotowujemywpółnocnejFrancjiiBelgii,gdziekanoników
umieszczanoprzyzamkachkasztelańskich.Wypełnialionitamzadaniazwią-
zanenietylkozposługąkapłańskąwobeckomesa,aleizadministracjąoraz
nauczaniem
28
.
Dodatkowymargumentemprzemawiającymzateząoobecnościkanoni-
kówwChrzanowiejestpojawieniesięwźródłachpodrokiem1474Wojciecha,
niegdyświceprebendarzawChrzanowie
29
.Stosowaniewpóźniejszymczasie
określeńtegotypu,wówczasbędącychjużprzeżytkiem,byłonawiązaniemdo
strukturkanonickich
30
.
Hipotezęwiążącągenezęobecnościtrzechplebanówzdawnągrupąkano-
nickąuznajęzanajlepiejobjaśniającątozagadnienie.Wspomnęjednakjeszcze
oinnychpróbachhipotetycznegorozwiązaniategoproblemu.Wieloosobowe
obsadyplebańskiepróbowanoobjaśniaćpodziałamiwśródposiadaczyprawa
patronatu.Niewielemożemyustalićwkwestiipatronów,którzyniemogąc
sięporozumiećwsprawieobsadystanowiskaplebana,mianowalibygokażdy
zosobna.TakasytuacjacoprawdawXVIwiekumiałamiejscewsąsiedniej
Trzebini,gdziewwynikusporumiędzyposiadaczamiprawapatronatuw1544
rokudziałałodwóchplebanów
31
.Niesposóbjednakokreślić,czymogłotosię
zdarzyćwwiekachwcześniejszychtakżewChrzanowie,posiadaczeprawa
patronatubowiem1znanazpóźniejszychźródełrodzinaLigęzów1objęli
miasto,jakwspomniałam,podkoniecXIVwieku.Natomiastowcześniejszych
właścicielachbrakjakichkolwiekinformacji.Innaewentualnośćtopołączenie
kilkufarbądźpowstaniedrugiegokościoła.Ołączeniuparafiinicnamniewia-
26
J.Szymański:Możnowładztwomałopolskie…,s.40.
27
WPrandociniekościółpowstałwobrębiegródkabędącegosiedzibąkomesa1J.Szy-
mański:Kanonikatświecki…,s.38.
28
Tamże,s.39.
29
Zestawieniaduchownychwymienionychwartykule,wrazzwykazemźródeł,znajdują
sięwtabelachnakońcutekstu:Tabela1.ProboszczowiewśredniowiecznymChrzanowie;Ta-
bela2.Wikariusze,klerycyiprebendarzewśredniowiecznymChrzanowie.
30
J.Szymański:Kanonikatświecki…,s.33.
31
J.Laberschek:Osadnictwośredniowieczne.PoczątkiTrzebini.W:Trzebinia.Zarys
dziejówmiastairegionu.Red.F.Kiryk.Kraków1994,s.112.
