Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzechproboszczówwjednejparafii.Studiumoduchowieństwie…
25
nymstanieposiadanychźródełorazzewzględunabrakszczegółowychba-
dańarcheologicznychzterenumiastaniemożemydefinitywnieodrzucićtej
hipotezy.WprawdziewczasiebadańprowadzonychwokolicachChrzanowa
nienatrafionojakdotejporyzarównonaśladyosadnictwawczesnośrednio-
wiecznego,jakinareliktsamegogrodu
38
,aleteżkasztelaniachrzanowskajest
źródłowopoświadczona,zatempowinienbyćigród.Wobectego,oilemożna
przyjąć,żeistniałgródipodgrodzie,któremiałyoddzielnychduchownych,
otyleniedokońcamożnazgodzićsięzteząofunkcjonowaniujeszczejed-
negokapłanadlaosadsłużebnych.Brakbowiemwokółmiastamiejscowości,
którychnazwywskazywałybynaichistnienie.WedługKarolaBuczka,można
towyjaśnićtym,żezobawyprzedczęstyminajazdamiosadysłużebneniepo-
wstawałyprzykasztelaniachnadgranicznych
39
,atakąwłaśniebyłakasztelania
chrzanowska.
Zdotychczasowychbadańnadkościołamizwieloosobowąobsadąwynika,
żejednymzichreliktówsąwielkieokręgiparafialne
40
.Ponieważinformacjena
tematchrzanowskiegookręguparafialnegopochodządopierozkońcaśrednio-
wiecza,abyustalićjegopierwotnyzasięg,musimysięodwołaćdouposażenia
dziesięcinnego,którecharakteryzowałazazwyczajdużatrwałość.Wsprawie
uposażeniakościoławChrzanowieJanDługoszwLiberbeneficiorumpodaje,
żeczęśćdziesięcinyodkmiecizTrzebininależaładoplebanatejświątyni,któ-
rypobierałponadto1grzywnęzniektórychrólfolwarcznychikmiecychwPła-
zie
41
.Wynikaztego,żeuposażeniekościołaśw.Mikołajabyłowcześniejszeniż
powstaniekościołówwPłazieiwTrzebini.Tenostatniwzmiankowanyjestod
1325roku,azatemufundowanyzostałnajpóźniejwdrugiejpołowieXIIIwie-
ku
42
.Tymsamymmożemysądzić,żekościółwChrzanowiepowstałniepóźniej
niżok.połowyXIIIwieku,awięcwokresiefunkcjonowaniakasztelaniichrza-
nowskiej.Przyzałożeniu,żeistniałatutajgrupakanonicka,fundacjękościoła
jakoprywatnejwłasnościrodowejmusielibyśmyprzesunąćdoXIIwieku.
wie.Chrzanów2011,s.35.Zob.teżA.Żaki:ArcheologiaMałopolskiwczesnośredniowiecznej.
Wrocław1Warszawa1Kraków1Gdańsk1974,s.3991autorzracjifunkcjonowaniakaszte-
laniichrzanowskiejprzyjął,żegródistniał.
38
Więcejnatentemat:M.Gedl,B.Ginter:Pradziejepowiatuchrzanowskiegoimiasta
Jaworzna.W:nZeszytyNaukoweUniwersytetuJagiellońskiego”,Nr171.Pracearcheologicz‑
ne,z.9.Kraków1968,s.23inn.
39
K.Buczek:ZbadańnadorganizacjągospodarkiwPolscewczesnofeudalnej(dopocz.
XIVw.).KHKM1969,R.17,nr2,s.221.
40
DanenatentematposiadamydopierozXVw.Przykładowo,wówczasSkalbmierzli-
czył26wsii1miasto,Stopnica118wsi,Kije116,Imielno114.Por.J.Szymański:Ka‑
nonikatświecki…,s.47.ZdaniemJ.Rajmana(rec.:J.Szymański…,s.262),wielkośćokręgu
parafialnegonieodgrywaładecydującejroliprzyfundacjikanonickiej.
41
JoannisDługoszsenioriscanoniciCracoviensisLiberbeneficiorumdioecesisCraco‑
viensis.Wyd.L.Łętowski.T.1.Kraków1863,s.485;T.2.Kraków1864,s.199,203.
42
J.Rajman:WczasachRzeczypospolitejszlacheckiej.W:Trzebinia…,s.109.
