Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wanieichzakresu.Natakiewłaśnieproblemytrafiamypodczasanalizypo-
jęciaautorytet(wzórosobowy),występującegowtytuleniniejszegoopra-
cowania.
WedługTalcottaParsonsa,„autorytetjestinstytucjonalnieuznawanym
prawemwpływanianadziałanieinnychosóbbezwzględunaichosobisty
stosunekdotegowpływu.Wywieragoosobasprawującaurządlubzajmująca
innyspołecznieokreślonystatus,np.rodzice,lekarz,prorok”⁸.
Autorytetzatemzostałumieszczonywnormatywnymporządkurzeczy-
wistościspołecznej.Parsonszjednejstronywsystemienormatywnymprzy-
pisałautorytetdoroli,zdrugiejzaśwsystemiefaktycznymokreślaonpo-
łożeniejednostkiwogólnejhierarchiiwartości,cooczywiściemożebyć
związanezpełnionąprzezniąrolą,aleniemusi.Autorytetjestformąwpły-
wu,aponieważkażdedziałaniezawierawsobiemożliwośćwpływaniana
zachowanieinnych,autorytetjestkoniecznymskładnikiemstosunków
międzyludzkich.
Parsonstwierdzi,żegdyówwpływ„przybierzeformęzinstytucjonali-
zowanegooczekiwaniazwiązanegozrolą,stajesiępodstawąautorytetu”
,
autorytetjestbowieminstytucjonalnieuznanymprawemwpływaniana
działanieinnychosób⁹.
WybitnypolskisocjologJanSzczepańskiuznaje,żeautorytetjestko-
niecznymwarunkiemkażdegoprzywództwa.NatomiastwedługRomualda
Holly’ego,autorytetmożemiećzwiązekwyłączniezokreślonymrodzajem
przywództwa.Autorwyróżniłdwajegorodzaje:
1.przywództwonieformalne–należydoosoby,któradziękicechomoso-
bowościzajmujewgrupiecentralnąpozycjępodwzględemsympatii,
prestiżuitp.;
2.przywództwoformalne–możnaje„otrzymać”zzewnątrz,niezależnie
odcechosobowościpostrzeganychprzezczłonkówgrupy.
WustaleniachterminologicznychHollyprzyjął,żeautorytetjestprzeja-
wemprzywództwanieformalnegol⁰.
Relacjemiędzyautorytetemaprzywództwemmożnaokreślićnastępują-
co:autorytetmoże,aleniemusibyćatrybutemprzywódcy.Osobazajmują-
cawgrupiecentralnąpozycjęmożewięccieszyćsięautorytetem,natomiast
osobauznanazaautorytetniemusibyćprzywódcą.Wprocesiewychowania
zapożądanąnależyuznaćsytuację,wktórejnauczycieljakoformalnyprzy-
wódcauczniówjestdlanichjednocześnieautorytetem.
⁸T.Parsons,TeSystemofModernSocietes,EnglewoodCliffs,NowyJork1971,s.84–85.
⁹T.Parsons,Szkicezteoriisocjologicznej,PWN,Warszawa1972,s.83–84.
l⁰Za:I.Jazukiewicz,Autorytetnauczyciela,„Impuls”
,Kraków1999,s.17–18.
12
