Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
zjawiskoludyczne.Badaczkarozpatrujetekstykaznodziejskietrzechpochodzą-
cychzeŚląskapastorówluterańskichzXVIIiXVIIIstulecia:AdamaGda-
cjusza,JerzegoBockaorazSamuelaLudwikaZasadiusa.GdacjusziZasadius
pozytywniewypowiadająsięnatemattańcanuczciwego”,związanegozdobrymi
zwyczajamiiuczynkamiczłowieka,krytykująnatomiastpląsypołączonezpi-
jaństwem,hazardeminieumiarkowaniemwjedzeniuipiciu.Bocktwierdził
zkolei,żetanieczasługujenapotępienietylkowtedy,kiedystajesięprzeszkodą
wwykonywaniucodziennejpracy,którawinnabyćdlaŚlązakajednąznaj-
ważniejszychwżyciuwartości.Wrozpatrywanychkaznodziejskichwywodach
autorkanieznalazłakrytykitańcasamegowsobie.Krytykowanebyłyjedyniete
jegoprzejawy,któremogłyzakłócaćspołeczno-obyczajowenormy,atymsamym
negatywniewpływaćnażyciejednostek.Autorkadopełniłaswespostrzeżenia
wnioskiem,żepodobnepoglądynataniecmielikaznodziejeimoraliścikato-
liccy,ponieważdystanswobecsamejnaturytańcazwiązanybyłzcharakterem
staropolskiejobyczajowościimiałponadwyznaniowycharakter.
SzkicMonikiJacenikErazmaGlicznera„Książkiowychowaniudziecił”
jakoparenetycznytraktatedukacyjnytraktujeoparenetycznychpodręcznikach
szesnastowiecznych,dotyczącychwychowaniadzieci.Autorpodręczników1
ErazmGliczner1kierowałswąpracędorodziców.Pedagogówpodkreślałrolę
perswazjiwprocesiewychowawczym,coudokumentowałprzedstawiającczytel-
nikomróżnefazyrozwojudziecka(odniemowlęctwa,przezwiekmłodzieńczy,
ażdoukształtowaniasięosobowościczłowiekadojrzałego).Glicznernajwięcej
uwagpoświęciłzagadnieniomzwiązanymzwyboremdrogikształceniamłode-
goczłowieka,atakżeproblematyceobyczajowej.Autorkaartykułuwyśledziła
wksiążkachGlicznerawieleodwołańdopismantycznych,podkreśliłarównież,
żewywodyszesnastowiecznegopedagogawpisująsięwpopularnywkulturze
basenuMorzaŚródziemnegonurtnowożytnejparenetyki.
ObydwaartykułyJackaKwoskaprzedstawiająwybranezagadnieniafilozo-
ficzneiteoretycznoliterackie,rozpatrywaneprzeznajwybitniejszegopolskiego
teoretykapoezjiXVIIstulecia,jakimbyłuczonyjezuitaMaciejKazimierzSar-
biewski.Wartykulepierwszym,zatytułowanym„Soluschristianuspoeta”wuję-
ciuMaciejaKazimierzaSarbiewskiegoaPlatońskakrytykapoezjiautorrozważył
wpływPlatońskiejkrytykipoezjinaukształtowaniesiępogląduSarbiewskiego,
dotyczącegostatusuchrześcijańskiegopoety.WedługtwórcyDeperfectapoesi,
tylkochrześcijaninmożebyćprawdziwympoetą.JacekKwosekrozpatrzyłzrazu
sądyPlatona,wyrażonegłówniewdrugiejksiędzePaństwaorazwTimajosie,
anastępniewykazał,wjakisposóbSarbiewskisądytegofilozofazmodyfikował
idostosowałdowłasnejkoncepcjipoetyipoezji.Wspólnąpłaszczyzną,która
miałabyniejakogodzićsądyPlatonaopoetyckichdziełachantykuzprawdami
teologiichrześcijańskiej,byładlaSarbiewskiegoalegoreza.Jednakwprzeci-
wieństwiedoPlatonajezuickiteoretyksądził,żeakttwórczypoetywydobywa
możliwościtkwiącerealniewrzeczachiaktualizujejewmateriisłowa.Poecie
