Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przedmiotstatystyki,podstawowepojęciastatystyczne
Terminstatystykamawieleznaczeń.Możeoznaczać:
–zbiórdanychliczbowychdotyczącychokreślonegozjawiskalubpro-
cesu,
–określenieczynnościzwiązanychzgromadzeniemiopracowaniem
danych,
–charakterystykęliczbowąpewnegozbioru(np.charakterystykąwzro-
stuuczniówwklasiemożebyćśredniaarytmetyczna),
–nazwędyscyplinynaukowej.
Wdalszychrozważaniachnajczęściejbędziemyodwoływaćsiędo
pojęciastatystykiwrozumieniudyscyplinynaukowej,posługującejsię
własnymi,różnorodnymimetodamibadawczymi.Wtympodstawowym
znaczeniustatystykajestnaukązajmującąsiębadaniemprawidło-
wościwystępującychwzjawiskachmasowych.
Nakażdezjawiskomasoweoddziałująrównocześniedwiegrupy
przyczyn:przyczynygłówne(systematyczne)iuboczne(indywidual-
ne).Przyczynygłównewynikająbezpośredniozcharakterubadanego
zjawiskaipowodująwystępowanieokreślonejprawidłowości.Źródłem
odchyleńodtychprawidłowościsąniezwiązanezistotądanegozjawi-
skaprzyczynyuboczne.Gdybyzjawiskamasowepoddanebyłydziała-
niuwyłącznieprzyczyngłównych,wówczaskształtowaniesięprawi-
dłowościmożnabyłobyprzewidziećzestuprocentowądokładnością
(prawidłowośćmiałabycharakterabsolutny).Gdybyzaśdziałałytylko
przyczynyuboczne,nieistniałabyjakakolwiekprawidłowość.Prawi-
dłowościstatystyczneprzejawiająsiętylkowprocesachmasowych,gdy
badanezbiorowościsąodpowiednioliczne.Niemożnaichdostrzec
wpojedynczychprzypadkach.
Dokonującopisuliczbowegozjawiskmasowych,określamydwa
składniki:składniksystematycznybędącywyrazemdziałaniaprzyczyn
głównychiskładnikprzypadkowywyrażającywpływczynnikaloso-
6
