Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1ł5Sposóbpostępowaniazbłędamisystematycznymi
13
kachniezauważonodużegobłędusystematycznegowynikającegozzanie-
czyszczeniapróbek.
Podobnieobecnieuznajesię9żenaturalnazawartośćżelazawwodziemor-
skiejjestnapoziomieczęścinamiliard(ng/ml).Doniedawnauważano9żejest
onadużowiększa-rzędudziesiątekμg/ml.Tenbłędnypoglądpochodzizprak-
tykipobieraniapróbekwodymorskiejzpokładustatkówidokonywaniaich
analizywśrodowiskuzawierającymzawyżonypoziomżelaza.Metodologiczne
błędysystematycznetegotypusąwyjątkowopowszechne.
Innym9szerokorozpowszechnionymźródłembłędówsystematycznych9sąfał-
szywezałożeniadotyczącedokładnościprzyrządówpomiarowych.Monochroma-
torwspektrometrzeulegazczasemrozkalibrowaniutak9żemożewystąpićbłąd
ustawieniadługościfalirzędukilkunanometrów.Pomimotowielepomiarów
spektrometrycznychwykonujesiębezodpowiedniegosprawdzenia.Prostysprzęt
laboratoryjny9takijaknaczyniamiarowe9stopery9pH-metry9termometrymogą
powodowaćznacznebłędysystematyczne.Pomimotowielupracownikówlabora-
toriówanalitycznychstosujetesprzętytak9jakbyniemiałyoneżadnychbłędów
systematycznych.Ponadtowzrastającadostępnośćprzyrządówsterowanychprzez
mikroprocesorylubkomputeryzmniejszadominimumliczbęoperacjiniezbęd-
nychdoichpoprawnegofunkcjonowaniaipoziomumiejętnościwymaganyodich
operatorów.Wtychwarunkachpokusatraktowaniawynikówinstrumentalnych
jakobezbłędnychstajesięprzemożnapomimofaktu9żewieleznichniejestwol-
nychodbłędówsystematycznych.Dotyczytonawetprzyrządów9któresąnatyle
ninteligentne”9abydokonywaćautomatycznejsamokalibracji(podrozdział1.7).
Źródłembłędówsystematycznychmogąbyćnietylkostosowaneproceduryla-
boratoryjneiprzyrządypomiarowe9alerównieżułomnościludzi.Niektórzychemi-
cymająwadywzrokutakiejakastygmatyzmlubdaltonizm.Możetoprowadzićdo
systematycznychbłędówwodczycieprzyrządów.Wieluautorówdonosiopewnych
preferencjachwtraktowaniudanychliczbowychprzezpersonellaboratoryjny.
Możetodotyczyćnaprzykładpreferowaniuliczbparzystychwstosunkudoniepa-
rzystychlubcyfr0i5wstosunkudopozostałych.Jestwięcoczywiste9żeistnieje
ciągłe9chociażczęstoukryte9ryzykopewnychtypówbłędówsystematycznych
iwceluichuniknięcianależypodejmowaćbardziejprzemyślanekroki.
Istniejewieleróżnychpodejśćdoproblemueliminacjibłędówsystematycz-
nychiniektóreznich(lubnawetwszystkie)powinnybyćuwzględnionewkaż-
dejprocedurzeanalitycznej.Pierwsześrodkiostrożnościnależypodjąćjeszcze
przedrozpoczęciemjakichkolwiekpracdoświadczalnych.Analitykpowinien
starannierozważyćkażdyetapdoświadczenia9aparaturę9jakamabyćużyta9
orazsposóbpobieraniapróbekitokpostępowaniaznimi.Natymnajwcześniej-
szymetapiepotencjalneźródłabłędówsystematycznychpowinnybyćstarannie
przeanalizowane.Dotyczyto:
–ustalenialistyprzyrządów9dlaktórychniezbędnajestkalibracja9
–wytypowaniakrokówprocedury9podczasktórychszansapopełnieniabłędu
systematycznegojestnajwiększa9
