Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Przywództwowujęciuhistorycznym,mitycznymiliterackim
25
władania,drugichdosłużenia.[ś]jednawłada,drugasłucha,dziełojestwpewnejczęści
tworemjednejidrugiej.[ś]
Czynnikwładającyisłuchającywystępujewszędzie,gdziecośskładasięzwieluczęści,
atworzypewnąjednośćbezwzględunato,czyczęścisązesobązłączoneczyteżrozdzielone.
Jesttoogólneprawonatury[ś]uistotyżyjącejmożnazauważyćobarodzajewładzy,które
odpowiadająwładzynadniewolnikiem,czylidespotycznej,iwładzynadwolnymobywate-
lem,czylipolitycznej;duszabowiempanujenadciałem,arozumwładanadpożądaniami
wsposóbodpowiadającywładzymężastanuikróla[ś].
Wtakisamsposóbmusząsięukładaćwzajemnestosunkiuwszystkichludziwogóle.
Ci,którzywtakimstopniustojąponiżejdrugich,wjakimduszagórujenadciałem,
aczłowieknadzwierzęciem[ś],citedysąniewolnikami,dlaktórych,podobniejakdlawyżej
wymienionych,lepiejznajdowaćsięwtakiejzależności.Znaturybowiemjestniewolnikiem,
ktomożebyćwłasnościądrugiego[ś].
Niewielkajestteżróżnicawużyteczności,bozarównoniewolnicyjakzwierzętadomowe
pomagająfizyczniedozaspokojenianiezbędnychpotrzeb.Stosowniedotegoistniejewprzy-
rodziedążnośćdoodmiennegokształtowaniafizycznościludziwolnychiniewolników.Wten
sposóbmianowicie,żeciostatnisąsilnizewzględunakonieczneusługi,pierwsizaśsmukli,
aleniezdolnidotakichprac,zdatninatomiastdodziałalnościwpaństwie[ś].
Notojużcokolwiekzalatujeeugenikąitowtakimnajgorszymrodzaju
35
.Dalej
Arystotelesdowodzi,żeniewszyscyludzie,którzysąniewolnikamiczywolnymi,są
nimiznatury,alewtymsamymakapicieStagirytastwierdza,że:
Upewnychludziwystępujetakacechacharakterystyczna,którastanowiotym,iżdlajed-
nychjestrzecząkorzystnąisprawiedliwąbyćniewolnikami,adladrugichprzeciwniebyć
panami;żewreszciejednimusząpodlegaćwładzy,drudzywykonywaćwładzę.
ZapewnekażdybędziedostrzegałwmyślachArystotelesacodlaniegowygodne.
Mnietrudnoprzyjąćpogląd,żemożebyćrzecząkorzystną,iżjednisąpanami,
adrudzyniewolnikami.Odkładającnaboktęcokolwiekpokrętnąargumentację
Stagiryty,anaużytekmoichrozważańprzyjmująctęczęśćpoglądówArystotelesa,
zktórychmożnawysnućwniosek,iżjednipodlegająwładzy,adrudzywykonująwładzę.
Czynięto,bowciążpamiętam,jakArystotelesopisywałdemokrację
36
:
[ś]demokracjąnazywasięwpierwszymrzędzietenustrój,wktórymnajzupełniejprze-
prowadzonazostałazasadarówności.Równośćzaśwedługpodstawowegoprawatakiejde-
mokracjiwyrażasięwtym,żeczytosąbiedni,czybogaci,toniczymniegórująjedninad
drugimi.
35
NaprzykładwIIIRzeszyrozmaicipseudouczeninazlecenienazistówdowodziliwyższości
rasyaryjskiejnadsłowiańską.
36
Arystoteles,Politykaś,s.174.
