Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
CzęśćI.Przywództwoworganizacjach
ZapewnemyśliMonteskiuszawartesązapamiętania,aleprzedewszystkimtrzeba
wiedzieć,żetoArystoteles,nadługoprzedMonteskiuszem,jakopierwszywskazał
natrójpodziałwładzywpaństwie
44
:
Wszystkieustrojemajątrzyczęściskładowe[ś].Jednąztychcześcijestczynnikobradujący
nadsprawamipaństwa,drugączynnikrządzący(wchodziprzytymwrachubę,jakiewinny
byćurzedy,jakiichzakreswładzyijakisposóbobsadzania),trzeciązaśczynniksądzący.
Naukatoniesązawodysportowe,wktórychbadasię,ktopierwszyprzybiegłdo
mety,alebadanienastępstwazdarzeńdlarozwojumyśliludzkiejjednakmaznacze-
nie.ZatemnicnieujmującMonteskiuszowi,wartopamiętać,żetwórcąideitrójpo-
działuwładzypaństwowejniebyłon,aleArystoteles.Istałosiętodwadzieściawieków
wcześniej.
IntelektArystotelesaijegodziełostanowiąjedenzfundamentów,naktórym
ugruntowanychjestwieledziedzinnaszegowspółczesnegożycia.Wjednym,jaksię
wydaje,Arystotelesponiósłklęskę.Nieudałomusięwpoićgłoszonychprzezsiebie
zasadmoralnychnajsłynniejszemubodajzjegouczniów,AleksandrowiWielkiemu.
Mimoupływuponaddwóchtysiąclecinadalrelacjatychdwóchsilnychosobowości
rozpalawyobraźnięwielutwórców
45
.Możnajedynieprzypuszczać,żeStagirytaroz-
budziłwmłodymksięciuciekawośćkulturygreckiej,aleczytakbyłowistocie,
trudnopowiedzieć.Taksamojaktrudnoorzec,bynaukiArystotelesamiałyjakikol-
wiekwpływnakierunekisposóbpodbojówAleksandraWielkiego.Możemyjedynie
założyć,żeprzypisywanytemuwładcysposóbzarządzaniaarmiąprzypomocyza-
ufanegosztabubyłowocemintelektualnejciekawościmożliwychrozwiązańdanej
sytuacji.Strukturasztabowa,któraprzetrwałazgórądwatysiącelat,masięidziś
całkiemdobrze.Rozmaiteradynadzorcze,radywydziałów,radypowierniczetonic
innegojakdziedzictwostrukturywymyślonejprzezAleksandraWielkiego.Dodajmy,
struktury,któraprzyczyniłasiędowielusukcesówjegoarmii.Jakoczłowiekzna-
turyprzeciwnywszelkimwojnompiszętesłowazniejakimsmutkiem,zdajęsobie
bowiemsprawęzfaktu,żerozmaitewojnynietylkoniosąśmierćizniszczenie,ale
równieżprzyczyniająsiędopostępu,nietylkotechnicznego.Nabaziecastrumroma-
num(obozówrzymskichlegionów)zostałoufundowanychwieleeuropejskichmiast.
Niewiemy,cosobieznaukArystotelesaprzyswoiłAleksanderWielki,alewie-
my,jakiecechy-zdaniemStagiryty-znamionujądobregoprzywódcę
46
,oczym
jużwzmiankowałem.
Codocharakterumoralnego,jakwspomniałem,niezamierzamsięwypowiadać,
alemożnazdużądoząprawdopodobieństwazałożyć,żeAleksanderWielkipotrafił
wpływaćnaludzkieemocjeipotrafiłmotywowaćdodziałania.Gdybytakiejcechy
44
Arystoteles,Polityka…,s.197-198.
45
K.Nawotka,AleksanderWielki,Wyd.UniwersytetuWrocławskiego,Wrocław2007,s.71.
46
P.Sienkiewicz,Ethos,pathosilogos…[za:]J.Beliczyński,Praktykaiwiedzazzakresuzarzą-
dzaniaś,s.201.
