Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
rodowych(wzależnościodtego,czypozycjapaństwajestcentralna,kluczowa,czy
peryferyjna,atakżeczyjesttomocarstwo,państwośrednie,małe,czyminipaństwo),
charakterumówizobowiązańprawno-międzynarodowych(stopieńprzestrzegania
normprawamiędzynarodowego,jakrównieżpartycypacjawsojuszach,organizacjach
międzynarodowychiregionalnychorazzobowiązaniawramachzawartychumów
dwu-iwielostronnych).
Ostatniągrupęstanowiąwyznacznikizewnętrznesubiektywne,doktórychzali-
czająsię:międzynarodowapercepcja,czylipostrzeganiedanegopaństwaprzezinnych
uczestnikówstosunkówmiędzynarodowych,koncepcjepolitykizagranicznejidok-
trynywojskoweinnychpaństw,atakżeichaktywnośćdyplomatyczna(deklarowa-
nairzeczywista)29.
JacekZiemowitPietraśwyróżniał10grupwyznaczników,zktórychpięciuprzypi-
sałcharakterwewnętrzny,apozostałymzewnętrzny.Jednakżewpodzialetymdostrze-
galnajestogromnadysproporcja,jakożeażdziewięćzewskazanychmawymiar
obiektywny,atylkojednasubiektywny.Obiektywnywymiarposiadająwyznaczni-
ki:materialno-społeczne,aksjologiczne,demograficzne,geopolityczne,subiektywne,
strukturalne,funkcjonalne,podmiotowo-strukturalne,podmiotowo-funkcjonalne,
zaśsubiektywny-tylkopotencjałpolityczny30.
ZkoleiRyszardZiębatwierdził,iżdokonującanalizyuwarunkowańpolityki
zagranicznejdanegopaństwa,abiorączapunktwyjściatezę,iżnpolitykazagraniczna
stanowipublicznądziałalnośćcelowąpaństwaskierowanąnaśrodowiskomiędzyna-
rodowe”,prymatnależyprzyznaćuwarunkowaniomwewnętrznymprzedzewnętrz-
nymi,awkażdejztychgrupobiektywnymprzedsubiektywnymi.Douwarunkowań
wewnętrznychobiektywnychzaliczył4elementy:środowiskogeograficznepaństwa,
potencjałdemograficzny,potencjałgospodarczyinaukowo-technicznysystemspo-
łeczno-polityczny.Zkoleiwśróduwarunkowańwewnętrznychsubiektywnychwska-
zał3zasadnicze:percepcjęśrodowiskamiędzynarodowegoprzezwłasnespołeczeń-
stwoipaństwoorazpostawyspołecznewobecinnychpaństwinarodów;koncepcje
politykizagranicznej;jakośćorazaktywnośćwłasnejsłużbywojskowej.Jakouwa-
runkowaniazewnętrzne(międzynarodowe)obiektywnewyeksponował:trendyewo-
lucjinajbliższegodanemupaństwuśrodowiskamiędzynarodowego;pozycjępaństwa
wsystemiestosunkówirólmiędzynarodowych;strukturęizasięgumownychpowią-
zańmiędzynarodowychpaństwa;obowiązująceprawomiędzynarodowe.Doostat-
niejgrupyuwarunkowańzewnętrznychsubiektywnychwpisałzaś:międzynarodo-
wąpercepcjędanegopaństwainarodu;oczekiwaniaiwymaganiastawianedanemu
państwuprzezinnepaństwa;koncepcjepolitykizagranicznejinnychpaństw;atak-
żejakośćorazaktywnośćsłużbyzagranicznejidyplomacjiinnychpaństw31.
29Wyznacznikiobiektywneisubiektywnewystępujązarównowaspekciewewnętrznym,jakizewnętrz-
nym;E.Cziomer:Politykazagranicznapaństwa.W:Zaryswspółczesnych…,s.108-113.
30J.Z.Pietraś:Politykazagranicznapaństwa…,s.56-60.
31R.Zięba:Uwarunkowaniapolitykizagranicznejpaństwa.W:Wstępdoteoriipolityki…,s.17-35.
