Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KATARZyNACZORNiK:Politykazagranicznapaństwajakojednazkategorii…
21
RyszardZiębaproponowałklasyfikacjęzbliżonądoklasyfikacjiJózefaKukułki,
którypodzieliłuwarunkowaniana:wewnętrzneobiektywne(ukształtowaniegeogra-
ficznepaństwa,potencjałyludnościowyigospodarczo-techniczny,systemspołecz-
no-polityczny);wewnętrznesubiektywne(koncepcjepolitykizagranicznejpaństwa,
historycznemotywacje,bieżącepostawyspołecznewobecinnychnarodów,jakość
iaktywnośćdyplomacji);zewnętrzneobiektywne(tendencjeewolucjiśrodowiska
międzynarodowegodanegopaństwa,jegopozycjawstosunkachmiędzynarodowych
imiędzynarodowympodzialepracy,struktura,zasięgijakośćjegoumownychpowią-
zańmiędzynarodowych);zewnętrznesubiektywne(koncepcjepolitykizagranicznej
innychpaństw,obcestereotypyocendanegopaństwa,prestiżiatrakcyjnośćmię-
dzynarodowapaństwa,stawianepaństwuwymaganiaioczekiwaniaorazaktywność
dyplomacjiinnychpaństw)32.
CiekaweujęciezaproponowałarównieżTeresaŁoś-Nowak,którapodzieliła
wyznacznikipolitykizagranicznejpaństwananastępującekategorie:wyznaczniki
wewnątrzpaństwowe-obejmująceswymzasięgiemśrodowiskogeograficznepań-
stwa,jegowielkośćterytorialną,posiadanypotencjał,strukturęludności,systempoli-
tyczny,jakrównieżmechanizmyizasadywspółpracywewnątrzstrukturdecyzyjnych
orazwyznacznikimiędzynarodowe-dotyczącesferyśrodowiskamiędzynarodowe-
go(zewnętrznegopaństwa).Dotakprzedstawionejklasyfikacjidodałarównieżodpo-
wiedniopodziałnawyznacznikiocharakterzeobiektywnymisubiektywnym33.Jak
podkreślała,nskutecznośćpaństwawdziałaniunaareniemiędzynarodowej,azatem
równieżwprowadzeniupolitykizagranicznej,niezależywyłącznieodposiadania
dużegopotencjałumilitarnego,aleodumiejętnegowykorzystaniainnychczynników
związanychzkategoriamipotęgiiwpływu.Efektywnośćpolitykizagranicznejuzależ-
nionajestzatemwdużymstopniuoddeterminanttakichjakwiedzapolitykówoota-
czającymświecie,ichdoświadczenieiotwartośćnazmiany”34.
RównieżRomanKuźniardokonałpodziałuuwarunkowańpolitykizagranicznej
państwanadwiezasadniczekategorie:obiektywneisubiektywne.Wśróduwarun-
kowańobiektywnychwymienił:czynnikterytorialny(środowiskogeograficznepań-
stwaorazjegowielkość,przebieggranic,sąsiedztwo);czynnikludnościowy(potencjał,
strukturęnarodowościową,gęstośćzaludnienia,procesystarzeniasięspołeczeństw);
czynnikekonomiczny(potencjałgospodarczy,bogactwanaturalne,poziomrozwoju,
zaawansowanietechnologiczne,typustrojuipolitykigospodarczej,inwestycjeihan-
delzagraniczny,przynależnośćdookreślonychugrupowańgospodarczych);czynnik
militarny(możliwościobronneiekspansywnepaństwa);czynnikustrojowy(szcze-
gólnieistotnywokresiezimnejwojny,coowocowałopolaryzacjąświataprzybezpre-
cedensowejjednościisolidarnościpostrzeganiacelówikierunkówpolitykizagra-
32J.Kukułka:Problemypolitykizagranicznejpaństwiwspółczesnychstosunkówmiędzynarodowych.W:
Zmiennośćiinstytucjonalizacjastosunkówmiędzynarodowych.Warszawa1988,s.153.
33T.Łoś-Nowak:Stosunkimiędzynarodowe.Teorie-systemy-uczestnicy…,s.193.
34T.Łoś-Nowak:Politykazagraniczna-stałeizmiennekomponentyprocesuformułowaniairealizacji.
W:Politykazagraniczna.Aktorzy.Potencjały.Strategi…,s.47-48.
