Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
HansJ.Morgenthau
Politycznyrealizmuwzględnianietylkoelementyteoretyczne,leczrównież
normatywne.Zdajesobiesprawęztego,żerzeczywistośćpolitycznajestpełna
przypadkowościisystemowychirracjonalnościipokazuje,wjakisposóbzazwyczaj
wpływająonenapolitykęmiędzynarodową.Podobniejakinneteoriespołeczne,
zakładajednakpotrzebępodkreślaniaracjonalnychelementówrzeczywistościpoli-
tycznej,istotnychdlazrozumieniateoretycznego,ponieważtowłaśnieteelementy
czyniąrzeczywistośćzrozumiałądlateorii.Realizmpolitycznyprzedstawiateore-
tycznykonstruktracjonalnejpolitykizagranicznej,nieosiągalnydlawiedzypotocznej.
Jednocześnierealizmpolitycznyzakłada,żetylkoracjonalnapolitykazagra-
nicznajestdobra;tylkoonaminimalizujeryzykoimaksymalizujekorzyści,awięc
odpowiadazarównomoralnymnakazomroztropności,jakipolitycznymwymo-
gomsukcesu.Politycznyrealizmchce,byfotograficznezdjęcieświatapolitycznego
jaknajbardziejprzypominałojegomalowanyportret.Świadomynieuniknionego
rozdźwiękupomiędzydobrą–tojestracjonalną–politykązagranicznąatą,która
jestwcielanawżycie,realizmpolitycznystoinastanowisku,żeteoriamusisięsku-
piaćnaracjonalnychelementachrzeczywistościpolitycznej,aponadto,żepolityka
zagranicznamusibyćracjonalnazpunktuwidzeniawłasnychcelówmoralnych
ipraktycznych.
Zatembezznaczeniajestfakt,żerzeczywistapolitykazagranicznaniedorów-
nujestandardomprezentowanejteoriilubteżniejestwstanieimdorównać.Zarzut
tenjestbowiemopartynaniewłaściwejinterpretacjiintencjitejksiążki,którepole-
gająnienaprezentowaniubezkrytycznegoopisurzeczywistościpolitycznej,alena
przedstawieniuracjonalnejteoriipolitykimiędzynarodowej.Fakt,żewrzeczywi-
stościtrudnoznaleźćprzykładdoskonałejpolitykirównowagisił,niefalsyfikujetej
teorii;zakładaonabowiem,żeowaniedoskonałarzeczywistośćmusibyćrozumiana
iocenianajakoprzybliżeniedoidealnegosystemurównowagisił.
3.Realizmzakłada,żekluczowepojęcieinteresuzdefiniowanegowkatego-
riachpotęgijestkategoriąobiektywnąiuniwersalnieważną,aleniewyposażatego
pojęciawustaloneraznazawszeznaczenia.Ideainteresunaprawdęjestistotą
polityki,niezależnąodokolicznościczasuimiejsca.StwierdzenieTukidydesa,zro-
dzonezdoświadczeństarożytnejGrecji,żefitożsamośćinteresówjestnajpewniejszą
więziąpomiędzypaństwamiipomiędzyjednostkami”,zostałopowtórzonewXIX
wiekuprzezLordaSalisbury’ego,któryzauważył,żefijedynątrwałąwięzią”między
narodamijestfinieobecnośćsprzecznychinteresów”.JerzyWaszyngtonpodniósłto
stwierdzeniedorangigeneralnejzasadyrządzenia:
Nawetniewielkawiedzaonaturzeludzkiejprzekonanas,żedlawiększejczęściludzko-
ściinteresjestzasadąnadrzędnąiżeniemalkażdyczłowiekjestmniejlubbardziejpod
jegowpływem.Motywycnotypublicznejmogąprzezjakiśczas,lubwszczególnychprzy-
