Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WkwestiigranicpowojennejPolskiustalono,nawniosekChurchilla,
żenazachodziegranicaprzebiegaćbędzienaOdrze(alenienaNysieŁużyckiej),
anawschodzie–wzdłużliniiCurzona.Nauwagęzasługujefakt,żeprzywódcy
trzechmocarstwokreśliliwschodniągranicęPolskibezkonsultacjizpolskimrządem
wLondynie,cowyraźniepozostawałowsprzecznościzzasadamiwyrażonymi
wKarcieAtlantyckiej[14].Mołotownieomieszkałprzypomnieć,żelinięCurzona
jakowschodniągranicęPolskiwymyśliliBrytyjczycyjeszczeprzedkonferencją
wersalską,kończącąIwojnęświatową.Stalinzkoleiargumentował,żeosoby
narodowościpolskiej,któreznajdąsięnawschódodtejlinii,będąmogłybyć
przesiedlone.ChurchilliRooseveltzwracaliuwagęnaznaczeniePolskijako
sojusznikawwalcezNiemcami.Ichcelembyłoprzywróceniestosunków
dyplomatycznychZSRRzpolskimrządememigracyjnym,coimsięjednaknie
udało.TrzejprzywódcyopowiedzielisięzapowstaniemniezależnejisilnejPolski,
aleaniBrytyjczycy,aniAmerykanieniepoinformowalipokonferencjiwTeheranie
premierarząduRPwLondynie,StanisławaMikołajczyka,żekwestiawschodniej
granicyPolskinatzw.liniiCurzonazostałatamdefinitywnierozstrzygnięta.
Oustaleniachmiędzytrzemamocarstwami,dotyczącychwschodniejgranicy,
polskipremierMikołajczykdowiedziałsiędopiero13października1944r.od
MołotowapodczasrozmówwMoskwie,któreodbyłysięzaledwiedziesięćdni
poupadkupowstaniawarszawskiego.„Premierzostałzkretesemoszukany–nietyle
przezSowietów,którzybylibrutalnieszczerzy,ileprzezzachodnichaliantów”
–piszeNormanDavies[15].Mikołajczykliczył,żeudamusięosiągnąćwMoskwie
jakiśkonkretnydlaPolskikompromis,gdyżuzyskałwtejkwestiizapewnienie
opoparciuzestronyAmerykanówiBrytyjczyków–tymczasemsprawazostała
przesądzonawTeheranie.DlategoteżbrytyjskiautorDavidStonemógłnapisać,
żepokonferencjiwTeheranie„StaliniMołotowuwierzyliteraz,żemieli
bezwzględnepoparcieRooseveltawsprawieprzyszłościPolskiijejpowojennych
graniczeZwiązkiemRadzieckim,aczkolwiekprezydentUSAniemógł„upublicznić”
tegowłaśnieterazzpowodupolitycznegouwrażliwienianatęsprawęwStanach
Zjednoczonych”[16].Dodajmy,że27lipca1944r.przebywającawMoskwie
delegacjaKrajowejRadyNarodowej,podziemnegoparlamentukomunistycznej
lewicypolskiej,podpisałazrządemZSRRporozumieniedwustronneopolsko-
radzieckiejgranicypaństwowej,przyjmującjakozasadęrozgraniczeniarównieżtzw.
linięCurzona[17].
NakonferencjiwTeheranieomawianoprzedstawionąprzezRooseveltakoncepcję
uniwersalnegosystemuzbiorowegobezpieczeństwaorazutworzenianowej
organizacjimiędzynarodowej,czylipóźniejszejONZ,wktórej„czterejpolicjanci”,
tzn.USA,ZSRR,WielkaBrytaniaiChiny,staćbędąnastrażyświatowegopokoju.
JaknapisałHenryKissinger:„Powodem,dlaktóregoRooseveltwTeheranieztaką
ostrożnościąprzedstawiałamerykańskiecelepolityczne,byłoto,żezaswojegłówne
zadanieuznawałrealizacjękoncepcjiCzterechPolicjantów”[18].
WkwestiiNiemiecprzeważałaideaichzdecydowanegoosłabieniapowojnie
