Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.ZARZĄDZANIESTRATEGICZNEBEZPIECZEŃSTWEMNARODOWYM
36
nieoznaczajednak,żetakakulturazostałajużzbudowana.Możnasięzgodzić
zPaulemCornishemiGeoffreyemEdwardem,żesątooznakiwspólnejkultury
strategicznejUniiEuropejskiejrodzącesięprzezprocessocjalizacji.Kulturętaką
widząonijakoinstytucjonalnezaufanieiproceszarządzaniaużyciemsiłzbrojnychjako
elementuzalegitymizowanychiskutecznychinstrumentówpolityki28.
NadaljednakbrakUniiEuropejskiejzdolnościDkoncertowego”,awięczgod-
negodziałania,sątakżegłębokiewątpliwościcodowielkościiefektywnościeu-
ropejskiegopotencjału.Wpotencjałten,wmożliwośćstaniasięprzezUnięakto-
remstrategicznym,aleiwzbudowaniewspólnejkulturystrategicznejniewierzą
aniAmerykanie29,aniRosjanie(ciostatninieuważająUEnawetzaliczącegosię
graczawhandlumiędzynarodowym,choćtupotencjałUniijestbezporównania
większyniżRosji).
WłasnejkulturystrategicznejniezbudowałjakdotądSojuszPółnocnoatlanty-
cki,bonietobyłojegocelem.Niepozwalałnatorównieżcharaktertejorganizacji,
zakładającywspólnedziałaniaitworzeniestrukturnarzeczzbiorowejobrony,nie
zaśszerokąintegracjępolityczną,gospodarcząiwojskowązelementamifederali-
zmuiponadnarodowości.Niemogłobytobyćmożliwetakżezewzględunapozy-
cjęStanówZjednoczonych,światowegosupermocarstwa,którejużwfaziepracnad
traktatemwaszyngtońskimwykluczyłopowiązaniecasusfoederis(art.5)zpełnym
automatyzmembezwzględnegouruchomieniapaktu.StanyZjednoczoneniemogły
zgodzićsięaninaautomatyczneuzależnienieichodmechanizmupaktu,anina
rozmycieswejpozycjiworganizacjifederalistycznej.Niemajednakwątpliwości,że
SojuszPółnocnoatlantyckistałsięwspólnotąwartości,stworzyłtakżepodstawyin-
stytucjonalno-politycznedobudowytożsamościatlantyckiej,aszerzej-cywilizacji
euroatlantyckiej.Tewspólnewartościtodemokracjaigospodarkarynkowa,toin-
stytucjedemokratyczneiprawaczłowieka,topoczuciewspólnychwięzówcywiliza-
cyjno-kulturowych(takżejęzykowychwodniesieniudodwóchgłównychczłonków
Sojuszu-USAiWielkiejBrytanii),toprzekonanie,żepoIIwojnieświatowejgłów-
nyciężarrozwojuinstytucjiwolnegoświataprzeniósłsięnaobszarAtlantyku,oka-
lającegodwaregionywolności:StanyZjednoczone(zKanadą)iEuropęZachodnią.
Towreszciezachodnieideaływalkiznazizmem,głównymwinowajcąnieszczęść
IIwojnyświatowej,którezczasem,nagruzachniemieckiejIIIRzeszy,przerodziły
sięwzimnąwojnęzdrugimtotalitaryzmem-sowieckimkomunizmem.
Zmiany,którenastąpiływEuropienaprzełomielat80.i90.XXw.,doprowa-
dziłytakżedoewolucjiNATO.SojuszPółnocnoatlantycki,zachowująccechypaktu
polityczno-wojskowego,zacząłewoluowaćwkierunkusystemubezpieczeństwa
ponadregionalnego,stającsięistotnymczynnikiembezpieczeństwaglobalnego.
Jednakpełnegoglobalnegowymiaru,mimonieskrywanychdążeńwtymkierun-
ku,nieosiągnął.WażnymelementemewolucjiNATOstałsięprocesrozszerzania
28P
.Cornish,G.Edwards,BeyondUE/NATODichotomy.TheBeginningsofaEuropeanStrategic
Culture,DInternationalAffairs”2001,vol.77,nr3,s.587.
29SłynnypodziałRumsfeldanaDstarąinowąEuropę”byłtegopotwierdzeniem.
