Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-523-0
Strukturamitów.Wstronęmetonimii
zdrowiaichorobybyłyprzezFreudapojmowanejakoróżnicailościowa,anie
jakościowa.Wprzypadkuneurotykówtreścinieświadomeuniemożliwiająnor-
malne(kategoriabardziejspołecznaniżmedyczna)funkcjonowanie,nieświa-
domośćjednakito,coonazawiera,stanowiąnieodłącznączęśćpsychikikaż-
degoczłowieka.Przykładowonapewnymetapieontogenezykażdymężczyzna
cierpinakompleksEdypa,któregowspomnieniespychanejestnastępniedo
nieświadomości,aletylkounielicznychwywołaonzachowaniapatologiczne.
Jednakżejegosymbolicznareprezentacja,wwiększymlubmniejszymstopniu,
dasięzaobserwowaćuwszystkichmężczyzn.ZałożenietopozwoliłoFreudo-
wipostawićhipotezę,żelicznefenomenykulturyniesąwynikiemprzypadku,
leczstanowiązaszyfrowanyzapistypowychstrukturnieświadomości.Wła-
śniewtakichkategoriachFreudpostrzegałmity.Toprzekonanieugruntowało
wnimtakżepodobieństwomitówdosnówbadanychprzezniegopacjentów.
Zbieżnośćtadotyczyłazarównotematyki,jakiogólnej,onirycznejformy18.
Poprzezinstytucjonalizacjęmechanizmówdziałającychnapoziomiejednost-
kito,coindywidualne,zostajeodzwierciedlonewkulturze,wytwarzającprzy
tymzbiorowenarzędziestabilizowaniakryzysówpsychicznych.Przybieraono
formęświatopoglądumitologicznegoocechachanimistycznych(Freud1993:
79;por.Czerwiński1975:113-115).Mitywujęciufreudowskimmożnawięc
postrzegaćjakonzbiorowesny”,wktórychzapisanesątraumatyczneprzeżycia
ichtwórców.SamFreudpoświęciłjednakniewieleuwagiformalnejcharakte-
rystycemitu.Zajęlisiętymnatomiastjegonastępcy,przedewszystkimGéza
Róheimorazinni,tacyjakOttoRankczyBrunoBettelheim19.
InnąkoncepcjęmituzaproponowałCarlGustavJung.Rozszerzyłonpodział
psychikiludzkiej,proponującpodzielenienieświadomościnasferęnieświado-
mościindywidualnejisferęnieświadomościzbiorowej.Nieświadomośćindy-
widualna,zgodniezzałożeniamiFreuda,miałastanowićzapisdoświadczeń
związanychzrozwojemosobniczym.Nieświadomośćzbiorowa,wykształcona
wtrakciefilogenezy,byłabynatomiastzapisemkolektywnychdoświadczeńga-
tunku.Analizująckulturę,Freudposługiwałsięwięcraczejsymbolamiakcy-
dentalnymi,którychuniwersalnośćzwiązanabyłazewspólnymwzorcemfaz
18
n[...]symbolikamarzeńsennychprzekraczagranicemarzeniaiwystępujenietylkoweśnie,
aleopanowujewrównejmierzebaśnie,mity,legendy,dowcipyifolklor.Pozwalanamteżśle-
dzićzwiązekmiędzymarzeniemsennymatymitworami;przyznaćmusimy,żesymbolikanie
jestowocempracymarzeniasennego,leczwłaściwościąnaszegonieświadomegomyślenia”
(Freud1994:405-406).
19
StopieńzgodnościichteoriizpoglądamiFreudapozostajeróżny(zob.Pankalla2000:47-55).
NajmniejortodoksyjnyjestzpewnościąBettelheim(zob.Bettelheim1996).
36
