Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-523-0
Pojęciemituispecyfikapodejściastrukturalno-semiotycznego
rozwoju.Jungzkoleitwierdził,żeuniwersalnesąsamesymbole.Ichpodstawą
sąarchetypystanowiącebiologicznewyposażenieludzkiegogatunku(zob.na
przykładJung1998:49;por.Fromm1977:103-104in.;Jones2003).Mitypo-
wstająwwynikuekspresjiarchetypowychmotywów,przyjmującychwkulturze
konkretnąsymbolicznąformę,lub-innymisłowy-mitysąsymbolamiarche-
typów.Mityniesąwięcreakcjąnaświat,jakwróżnychwariantachtwierdziły
wczesneszkołyantropologiczne,lecz,wprostprzeciwnie,sąprojekcjąludzkiej
natury,którakształtujekulturowąrzeczywistość(Segal2003).
Podejściepsychoanalitycznezmieniłosposóbrozumieniamitu.Powiązało
jegoistnienienietylezesposobempostrzeganiarzeczywistości,ilezestruk-
turamisamegoumysłu.Stanowiskotoniebyłojednakdogmatempsychologii.
NawetwteoriiJunga,pozostającegopodwpływemkoncepcjiAdolfaBastiana,
podkreślasię,żenczyste”archetypynieistnieją.Jakoideezawszeprzybierają
postaćzwiązanązdanąkulturą.Jeszczedalejweksponowaniuwpływuoto-
czenianastrukturymyśleniaposunąłsięErichFromm.Reprezentującpodej-
ściepsychospołeczne,dokonałreinterpretacjipoglądówFreudadotyczących
mitów,wskazując,żeichmotywynietylkowyrażająukrytepragnieniaocha-
rakterzeseksualnym,aletakżereprezentujązasadniczeaspektyzwiązkówspo-
łecznych20.Podejściepsychologicznenieodrzuciłowięckoncepcjimitujako
produkturelacjipomiędzyczłowiekiemaświatem,leczdokonałoprzesunięcia
akcentu,bypodkreślićrolępodmiotuowegozwiązku.
Drugimelementem,którypsychologiawniosładobadańnadmitem,było
utrwalenieprzekonaniaojegosymbolicznymcharakterze.Fromm(1977:188)
pisał:
Mit,podobniejaksen,przedstawiajakąśhistoriędziejącąsięwprzestrzeniicza-
sie,fabułę,wyrażającąjęzykiemsymbolicznymreligijneorazfilozoficzneidee
iprzeżyciaduszy,wnichtkwiistotneznaczeniemitu.Jeślinieuchwycimyjego
prawdziwegosensu,staniemywobliczunastępującejalternatywy:albomitjest
przednaukowymnaiwnymobrazemświataidziejów,awnajlepszymraziewytwo-
remświetnejpoetyckiejwyobraźni,alboteż-ajesttostanowiskowierzącegoorto-
doksa-jawnafabułamitujestprawdziwaitrzebadawaćjejwiaręjakopoprawnej
relacjizwydarzeń,którewrzeczywistościsięrozgrywały.
Teoriasymbolicznegocharakterumituznalazłaszerokioddźwiękwśród
badaczyzinnychdyscyplinnaukowych.Szczególnywpływwywarłytezy
20
Zob.reinterpretacjapsychoanalitycznegowyjaśnieniamituEdypawkontekściebuntuprze-
ciwkoautorytetom(Fromm1977:189-219).
37
