Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
1.Rewolucjerelatywistycznaikwantowawfizyce
NaprzełomieXIXiXXw.wfizycemiałymiejscedwierewolucje:mecha-
nikaklasyczna,oddwustulatstanowiącapodstawętejdyscypliny,zosta-
łazastąpionaprzezteorięwzględnościzjednej,amechanikękwantową
zdrugiejstrony.Wprawdziemechanikaklasycznapozostałaużytecznajako
narzędzieobliczeńnp.dlainżynierówprojektującychmosty,alekiedymy-
ślimyotym,zczegoijakświatjestzbudowany,toobrazyrelatywistyczne
ikwantoweniemająwielewspólnegoztym,cooświeciemyślelifizycy
podkoniecXIXw.Wymianieuległym.in.twierdzeniadotyczącenaturycza-
su,przestrzeni,materiiiprzyczynowości-azatemte,któreImmanuelKant
(1781)uważałzakoniecznesądysyntetyczneapriori.
Upadekmechanikiklasycznejzmieniłraznazawszenaszepojmowanie
naturywiedzyludzkiej.Jeśliofilozofięchodzi,toklasycznyempiryzm,
klasycznyracjonalizm,atakżekantyzmodeszłydolamusa.Naznaczeniu,
rzeczjasna,zyskałrelatywizm.Saminaukowcypotakimdoświadczeniuteż
zmieniliswojenastawienie:skororazsięzdarzyło,żeteoriafizyczna,która
zdawałasię(niemal)dowiedzionaeksperymentalnie,upadłaitrzebabyłocałą
dyscyplinęzbudowaćnanowychfundamentach,toniedasięwykluczyć,że
podobnylosczekawprzyszłościteorieobecnieuważanezapodstawowe.
2.Pierwszereakcjefilozofównauki
Jedenzuczestnikówrewolucjirelatywistycznej,HenriPoincaré,podwpły-
wemdokonującychsięprzemianstworzyłepistemologiękonwencjonali-
styczną:zasady,leżąceupodstawfizycznegoobrazuświata,sąndefinicjami
wprzebraniu”,akceptowanyminamocymilczącejumowymiędzyuczonymi
zuwaginaswąprostotęipiękno.Radziłprzytejokazjiuczonym,byzacho-
