Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WSTĘP
waligeometrięEuklidesajakopodstawęfizyki,atakżebytrwaliprzyme-
chaniceklasycznejtakdalece,jaktobędziemożliwe.Natomiastzanpotępio-
ne”przezwynikieksperymentówuznałprawozachowaniaenergii(Poincaré
1905a,rozdz.9).Sprawypotoczyłysięniezgodnieztymiradami.
LudwikFleck,mikrobiologzeLwowa,przyglądającsięprocesowipo-
wstawaniafizykikwantowej,poczyniłważnąuwagę:
Mamyobecnieszczęściebyćświadkamispektaklunarodzin,stworzenianowego
stylumyślowego.[ł]Wcześniejczypóźniejwielerzeczysięzmieni:prawoprzy-
czynowości,pojęciaobiektywnościisubiektywności.Innebędąoczekiwaniawo-
becnaukowychrozwiązań,ważnośćuzyskająinneproblemy.Wielerzeczyudo-
wodnionychokażesięnieudowodnionych,wieleznieudowodnionychokażesię
zbędnymi.[ł]Stworzysięnową,przystającądowspółczesnościrzeczywistość
(Fleck1929).
Kilkalatpóźniejsformułowałteoriękolektywówmyślowychistylówmy-
ślowych,kreślącobraznaturyiskutkówtegorodzajuzmian(Fleck1935a).
Kolejnewhistorycznymrozwojunaukistylemyśloweokreśliłmianemnie-
współmiernych.PrzeznastępnepółwiekuepistemologiaFleckapozostała
niezauważonaprzezfilozofównaukiiepistemologów.
Wlatach1930.filozoficznarefleksjanadnaukązostałazdominowana
przezpozytywistówlogicznych,skoncentrowanychnaposzukiwaniukryte-
riówempirycznejsensownościzdań.Przemiany,dojakichdoszłowfizyce
napoczątkuXXw.,niestanowiłydlanichźródłapoważnychproblemów.
WtymsamymokresiepowstałafalsyfikacjonistycznametodologiaKarla
R.Poppera(1934),którawyrosłam.in.zrefleksjinadpojawieniemsięteorii
względności,awktórejracjonalnejrekonstrukcjipoddajesięraczejrozwój
wiedzyniżjejstanwdanymczasie.JednakPoppernieprowadziłbadańani
nadhistoriąnauki,aninadbieżącąpraktykąbadawczą,aponiższestudium
przeobrażeńwiedzywykaże,jaknaiwnyjestkreślonyprzezniegoobraz.
EmpirystówlogicznychiPopperałączyłoprzekonanie,żeotreściteo-
riinaukowychdecydująlogikaiwynikieksperymentów.Wspólnieuważa-
liteż,żeproceswymyślanianowychhipoteziteorii-oczymdokładniej
w§1.5-nieprzebiegazgodniezregułamilogiki;logicznej/racjonalnejre-
konstrukcjipodlegająnatomiastproceduryempirycznegosprawdzania(we-
ryfikacji,potwierdzania,falsyfikacji)twierdzeńkandydującychdomiana
wiedzy.Naukowaracjonalnośćpolegana(tymczasowej)akceptacjitwier-
dzeńdobrzepotwierdzonychina(definitywnym)odrzucaniutwierdzeńsfal-
syfikowanych.
3.Obrazrewolucjinaukowychwpodręcznikachipracach
popularnonaukowych
ZgrubszaPopperowskiobrazrozwojuwiedzynaukowejmożnaznaleźć
wwielupodręcznikachitekstachpopularnonaukowych.Poprzestanęna
