Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
STRUKTURAINSTYTUCJONALNO-ORGANIZACYJNAAROZWÓJ
politykiwzrostuniezrównoważonego,zaproponowanaprzezAlbertaHirsch-
mana[1958].Zewzględunaograniczeniakapitałoweiorganizacyjneadministracja
państwowastajeprzedkoniecznościąkoncentracjiinwestycjiwwybranych
sektorach.Następującywichefekcieselektywnyrozwójwiążesięzniedoborami
określonychdóbriusługwskalicałejgospodarki,któreskłaniająprywatnych
przedsiębiorcówdozyskownegowykorzystanianiezaspokojonegopopytu.Wten
sposóbinwestycjepaństwastająsiębodźcemdoinwestycjiprywatnychinapędzają
całagospodarkę.
NiecoinnepodejściedokwestiizacofaniairozwojuprezentowałRagnar
NurskewswejkoncepcjinazwanejprzezGunnaraMyrdala„błędnym(zaklętym)
kręgiemubóstwa”(viciouscircleofpoverty)[Nurske1953;Myrdal1968].Opisałon
występowanieokreślonychzależności,któresprawiają,żestanniedorozwojuma
charaktersamopodtrzymującysię.Ubóstwoniepozwalanawygospodarowanie
oszczędnościipodnoszeniekwalifikacji,tymsamymuniemożliwiadokonywanie
inwestycjiiwzrostwydajnościpracy,cozkoleiograniczamożliwościwzrostu
dochodów.Pozorniepesymistyczna,koncepcja„zaklętegokręguubóstwa”dawała
krajomsłaborozwiniętymszansewejścianaścieżkęprzyspieszonegowzrostu.
Mogłotonastąpićchociażbywwynikuzasileniagospodarkipoprzezakumula-
cjęzewnętrznąlub/ibezpośredniezaangażowaniepaństwawdziałalnośćpro-
dukcyjnąiwykorzystaniepowyższychzależnościdodynamizowaniagospodarki.
Pewnychwątkówtegomodelumożnadoszukaćsięrównieżwewspółczesnej
koncepcji„wielopunktowychstanówrównowagi”,gdziebrakwystarczających
warunkówdoprzejścianawyższypoziomrównowagiutrwalaistniejącystan
rzeczy.
Wlatach50.ubiegłegostuleciadonajważniejszychprzedstawicieliekonomii
rozwojunależałArthurLewis
9
.ZaproponowanaprzezLewisakoncepcjarozwoju,
utożsamianegowówczaszewzrostemiuprzemysłowieniem,opierasięnamodelu
gospodarkidualnej-składającejsięzrolnictwainowoczesnegoprzemysłu.Model
LewisawywodzisięzestworzonejprzezholenderskiegoantropologaJoe’aBoeke’a
koncepcjigospodarkizłożonejzdwóchodrębnychczęści-rynkowejipozostałej
[Boeke1942].Modelzakładawystępowaniewrolnictwienadwyżkisiłyroboczej
ozerowejproduktywnościkrańcowej.Ludnośćuwolnionazrolnictwamigrujedo
miast,gdziejeststopniowoprzejmowanaprzezrozwijającysięnowoczesnysektor
przemysłowy,wktórymproduktywnośćkrańcowajestwiększaodzera.Odejście
zrolnictwadoprzemysłuzwiększaproduktwskalicałejgospodarki,czylidaje
wefekciewzrostgospodarczy.Nadwyżkawygospodarowanaprzezprzedsiębior-
cówpozwalanainwestycjeizwiększaniezatrudnieniaorazumożliwiadalsze
pomnażanieprodukcji.Wyczerpaniezapasówsiłyroboczejuwolnionejzrolnictwa
wymuszawzrostpłaciwefekciepodnosipoziomżyciapracowników.Efektdo-
chodowywystępujerównieżwrolnictwie,gdzienaskutekzmniejszeniaza-
trudnienianastępujemodernizacjaprodukcjiiwzrostdochodów.
9
Ukazaniesięw1954rokuartykułuArthuraLewisa[Lewis1954]jestpowszechnie
uważanezapocząteknowejdziedzinybadań,ekonomiirozwoju[Kirkpatrick,Barrientos2004].
