Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ekranu,coprzekładasięnaodmienneskale
formowanyjestobraz.Kontrastpowstającego
szarościwobraziecyfrowymkamery.Uzyska-
obrazuodzwierciedlatopografięprzedmiotu,
neobrazyniesąkolorowe!(ryc.1.1.11B).
gdyżzależyodróżnicywmocysygnałówpo-
Zasadadziałaniamikroskopuelektronowe-
chodzącychodróżniepołożonychpunktówna
goskaningowego(Ing.scanningelectronmi-
powierzchniprzedmiotu(ryc.1.1.11C).Obraz
croscope;SEM)różnisięodopisanegowyżej
jestprezentowanywskaliszarości,stosow-
TEMwkilkupunktach.Podstawowerozwią-
niedonatężeniaSEpochodzącychzowych
zaniadotycząceemisjielektronówiognisko-
powierzchni;nigdyniejestkolorowy!
waniaichstrumieniasąwzasadziepodobne.
TEMiSEM,dlazapewnieniaswobodnego
Różnicepolegająnainnymsposobietworze-
przebieguelektronów,musidziałaćwpróżni.
niaobrazupreparatu.WSEMwiązkaelek-
Toteżkolumnamikroskopowazoptykąelek-
tronowauformowanaprzezsoczewkikon-
tromagnetyczną,awszczególnościźródło
densoroweniepadanaprzedmiot,leczjest
elektronów,pracująwwarunkachbardzoni-
silnieskupianaprzezsoczewkęobiektywową
skiegociśnieniawytwarzanegoprzezpompy
(choćzracjifunkcji,jakąpełni,powinnabyć
próżniowerotacyjne,dyfuzyjne,jonoweitur-
równieżnazywanasoczewkąkondensorową!).
bomolekularne.
Mocnoskoncentrowanawiązkaelektronów,
Pierwiastki,którewchodząwskładprepa-
tzw.elektronówpierwotnych,bombarduje
ratówbiologicznych,należąwprzeważającej
powierzchniępreparatukrokpokroku(punkt
większościdopierwiastkówlekkich:H,C,N
popunkcie),skanującpowierzchnięprzed-
iO,zezmiennąilościąpierwiastkówonieco
miotuwpłaszczyźnieX-Y(ryc.1.1.11ASEM).
większejliczbieatomowej:Na,Mg,P
,S,Cl,K
Wwynikupowyższegobombardowaniaobraz
czyCa.Wceluuzyskaniaoptymalnegokon-
preparatupowstajenabazieefektówwtórnych
trastuobrazupreparatybiologicznesąnaj-
pojawiającychsięnajegopowierzchni,dzięki
częściejtraktowanesolamimetaliciężkich,
oddziaływaniuelektronówpierwotnychzato-
np.:Os,Pb,U.Solemetaliciężkich,którymi
mamiprzedmiotu.Itaknajczęściejwykorzy-
nbarwi”siękomórkilubtkanki,akumulująsię
stywanympodczasobrazowaniamateriałów
wybiórczonaniektórychskładnikachkomór-
biologicznychefektemjestgenerowanieelek-
kowych,takichjaklipidy,białka,glikogenlub
tronówwtórnych(Ing.secondaryelectrons;
kwasynukleinowe.Podczasobrazowaniaelek-
SE),którepowstająwwynikujonizacjiato-
tronyuginająsięnaatomachwspomnianych
mówprzedmiotu.SEsąniskoenergetyczny-
metaliciężkichiwefekciepowstajeznacznie
mielektronami,toteżdoichrejestracjiwyko-
kontrastowyobrazkomórki,niżmiałobyto
rzystujesiędodatnionaładowanedetektory,
miejscebeznbarwienia”
.Dodatkowodużalicz-
abyprzyciągnąćujemnienaładowaneSEdo
baZpierwiastkówbudującychmateriałskut-
ichczułychpowierzchni.Zpunktuwidzenia
kujewiększąemisjąelektronówwtórnych(SE)
powstawaniaobrazównatężenieSEdociera-
orazelektronówwstecznierozproszonych
jącychdodetektorazależyodtopografiipre-
(Ing.backscatteredelectrons;BSE),cozwięk-
paratu.Częściwypukłe,wyeksponowanedo
szakontrastobrazówSEM.
detektorasądoskonałymiemiteramiSE,dając
BSEsąelektronamiugiętymiwpoluelek-
mocnysygnał.Częściwklęsłenatomiast,choć
tromagnetycznymjąderatomówpreparatu,
uwalniająSE,toichrejestracjajestutrudnio-
którezawracająimogąbyćrejestrowaneprzez
nazewzględunapochłanianieSEprzezma-
detektorypółprzewodnikoweumieszczonetuż
teriał.UchwyconyprzezdetektorSEsygnał
podsoczewkąobiektywumikroskopu.Wprze-
jestnastępniewzmacnianyiprzekazywany
ciwieństwiedoSE,BSEniosądużyzasóbener-
jakoimpulselektrycznydokomputera,gdzie
gii,awięcobrazyprzezniegenerowanesąod-
14
Podstawowetechnikibadawcze
